پژوهشی به‌منظور ارزیابی اثر افزایش تنوع ژنتیکی درکشت مخلوط ردیفی ارقام گندم بر بهبود کارایی استفاده از منابع در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و 15 تیمار در دو سال زراعی(۱۳۹۸- ۹۹ و ۱۳۹۹-۱۴۰۰) اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل کشت خالص و مخلوط‌های دوگانه، سه‌ گانه و چهارگانه ارقام گندم حیدری، پیشگام، پیشتاز و فلات بود. نتایج نشان داد که اثر تیمار بر صفات مورد بررسی بهره وری مصرف آب، مقدار نیتروژن جذب شده، کارایی مصرف وکارایی جذب نیتروژن در کشت خالص و مخلوط ارقام مختلف گندم معنی دار است ولی تفاوت معنی داری درکارایی تبدیل نیترژن شاهده نشد. بیشترین مقدار نیتروژن جذب‌شده، کارایی مصرف و کارایی جذب نیتروژن مربوط به کشت مخلوط سه گانه ارقام پیشتاز همراه با حیدری و فلات (با میانگین12/111 کیلوگرم در هکتار، 61/36 کیلوگرم دانه بر کیلوگرم نیتروژن، 21/78 درصد) و بیشترین کارایی تبدیل نیتروژن متعلق به تیمار پیشگام، همراه با پیشتاز و فلات ( 47 درصد) بود. ثر تیمار بر میزان بهره وری مصرف آب نیز معنی دار شد. و بیشترین بهره وری مصرف آب از کشت مخلوط پیشتاز و حیدری (بامیانگین41/1کیلوگرم بر مترمکعب آب) حاصل گردید. براساس یافته های این پژوهش می‌توان چنین اظهار داشت که افزایش تنوع ژنتیکی از طریق کشت مخلوط ارقام گندم به عنوان یک گزینه جهت بهبود بهره وری مصرف آب و نیتروژن، ازدیاد عملکرد و جلوگیری از آلودگی-های زیست محیطی ناشی از مصرف بی رویه کودهای شیمیایی به کشاورزان قابل توصیه است.

کلمات کلیدی