زمینه و هدف: تعلیم و تربیت و رسیدن به موفقیت تحصیلی عامل حفاظتی نوجوانان و جوانان در برابر اثرات مضر وضعیت اقتصادی-اجتماعی پایین است. پژوهش حاضر با رویکرد کیفی پدیدارشناختی در پی فهمی از مفهوم موفقیت تحصیلی از دیدگاه دانش ­آموزان مناطق کم ­برخوردار بود. روش ­ها: پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و به روش پدیدارشناختی انجام شد. مشارکت­ کنندگان شامل 49 نفر بودند که به روش نمونه ­گیری مبتنی بر هدف انتخاب شدند. جمع ­آوری داده­ ها به روش مصاحبه­ نیمه ­ساختاریافته بود. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از الگوی هفت مرحله ای کلایزی استفاده شد. داده ­های جمع­ آوری شده در قالب مقولات و مفاهیم مرتبط با هر مقوله سازمان­دهی شدند. یافته ها: پس از تحلیل داده ­های مطالعه، 22 مضمون فرعی و 6 مضمون اصلی برای تعریف موفقیت تحصیلی حاصل شدند. بررسی تجربه­ های زیسته مشارکت کنندگان نشان داد چشم ­انداز مثبت تحصیلی، مؤانست به موفقیت، خلاقیت تحصیلی، سبک زندگی تحصیلی، برازندگی نقش و بستر پیشرفت مضامینی هستند که موفقیت تحصیلی در مناطق کم ­برخوردار را معنا می‎بخشند. نتیجه ­گیری: بر اساس نتایج بدست آمده، ادراک دانش ­آموزان مناطق کم ­برخوردار نسبت به پدیده موفقیت تحصیلی متفاوت از تعاریف قبلی موفقیت تحصیلی بود و به فرایندی ذهنی، عاطفی و رفتاری شامل چشم ­انداز مثبت تحصیلی، مؤانست به موفقیت، رسیدن به خلاقیت تحصیلی، سبک زندگی تحصیلی، برازندگی در نقش و قرار گرفتن در بستر پیشرفت اشاره داشت.

کلمات کلیدی