مسئله جانشینی رسول خدااز جمله مسائلی است که همواره مورد توجه عالمان اسلامی و سیره نویسان بوده است. نحوه بازنمایی جانشینی درسیره های نخستین از آن جهت که منابع دسته اول در این زمینه محسوب می شوند بسیار اهمیت دارد. باتوجه به گستردگی منابع، سیره ابن هشام به عنوان یک متن کامل و این که تهذیب نخستین سیره کامل می باشد، به عنوان متن معیار مورد بررسی قرار گرفت. پرسش این پژوهش که به روش توصیفی– تحلیلی است، این بود که درسیره ابن هشام، مسئله جانشینی رسول خداچگونه روایت شده و چرا این گونه نقل شده است؟ نتیجه این بود که تفکرات مذهبی و سیاسی ابن هشام که همسو با اندیشه اهل حدیث و سیاست های عباسیان بود، بر گزینش روایات مربوط به عصر نبوی تأثیر گذاشت. وی هیچ کدام از اخبار مربوط به جانشینی امام علیرا نقل نکرد، اما در مقابل با نقل چندین خبر، سعی داشته ابوبکر را شایسته خلافت و جانشینی وی را مورد تأیید رسول خداومسلمانان نشان دهد. این نوع گزینش در مورد مسئله جانشینی سبب شد سیره ابن هشام در نظرِ محدثان عامه و به ویژه اهل حدیث که هر روز سیطره اندیشگانی آنان بر جهان اسلام در سده سوم بیشتر می شد، مقبول واقع شود و با حمایت مالی خلافت عباسی از تکثیر نسخه های آن ماندگار شود.

کلمات کلیدی