رخداد معدنی مس آرک در 55 کیلومتری ‌شمال غربی شهر بیرجند و در استان خراسان جنوبی واقع شده است. واحد های سنگی دربرگیرنده این رخداد شامل ماسه سنگ های فلیش گونه نازک تا متوسط لایه به رنگ‌های قرمز و خاکستری به سن ائوسن است. کانی زایی به صورت عدسی در لایه های احیایی وجود دارد. حداقل دو لایه احیایی که در بخش هایی به دلیل عملکرد گسل ها دچار بهم ریختگی شده، دیده می شود. ضخامت افق ها بین 3 تا 5 متر و طول چند صد متر بوده، فاصله این دو افق حدودا بین 80 تا100 متر است. هر یک، از افق ها از سه پهنه قرمز اکسیدان(Red Zone) ، پهنه شسته شده (Bleached Zone) و پهنه احیایی کانه زایی شده (Mineralized Zone) تشکیل شده اند که در رخداد مس آرک، بخش های کانه دار درون بخش شسته شده افق های احیایی وجود دارد. وجود پیریت‌های فرامبوئیدال در افق‌های کانه‌دار و نیز سالم ماندن ساختارهای سلولی‌ای که توسط سولفیدها جانشین شده است نشان می‌دهد که این کانسار در مراحل اولیه دیاژنز و قبل از تدفین عمقی تشکیل شده است. عیار مس در نمونه های برداشته شده بین 313 تا 32000 گرم در تن و عیار نقره بین 0.5 تا 31 گرم در تن بدست آمده است. کانه زایی در منطقه آرک از دید سنگ شناسی (سنگ میزبان ماسه سنگی گری‌وک تا لیت‌ارنایت) کانی شناسی ماده معدنی (کالکوسیت، کوولیت) ساخت و بافت، چینه شناسی و عامل های کنترل کننده کانه زایی (وجود آثار و بقایای گیاهی به عنوان عامل اصلی احیاکننده محیط، نفوذپذیری مناسب سنگ میزبان) همانند کانسارهای مس رسوبی نوع Red Bed است.

کلمات کلیدی