به‌منظور بررسی اثر سطوح کود دامی و تراکم بوته بر رشد و عملکرد رویشی دو رقم ریحان سبز و بنفش در سه چین، آزمایشی به‌صورت اسپلیت-اسپلیت پلات (کرت های دو بار خرد شده) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط آب‌وهوایی مشهد در سال زراعی 1401-1400 اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش عبارت بودند از: چین (اول، دوم و سوم) به‌عنوان عامل کرت اصلی، کود دامی از نوع گاوی پوسیده (صفر و 5 تن در هکتار) به‌عنوان عامل کرت فرعی و ترکیب فاکتوریل سه تراکم بوته (۳۰، ۴۰ و 50 بوته در مترمربع) و دو رقم ریحان (سبز و بنفش) به‌عنوان عوامل کرت های فرعی فرعی. صفات مورد مطالعه شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخه جانبی در بوته، حداکثر شاخص سطح برگ، عملکرد تر برگ، وزن ترکل بوته و وزن خشک کل بوته در سه چین بودند. نتایج نشان داد که مصرف کود دامی همراه با تراکم و رقم بر صفات رویشی، وزن تر و خشک کل بوته، عملکرد تر برگ گیاه تأثیر معنی داری داشت و سبب افزایش عملکرد شد. همچنین مصرف 5 تن در هکتار کود دامی نسبت به شاهد عملکرد بالاتری داشت. در مقایسه سه تراکم، بهترین عملکرد مربوط به صفات رویشی برای تراکم های 30 و 50 بوته در مترمربع و بالاترین عملکرد وزن تر و خشک کل بوته و بهترین عملکرد تر برگ برای تراکم 50 بوته در مترمربع مشاهده شد. در مقایسه دو رقم، بالاترین عملکرد صفات رویشی (به جز ارتفاع بوته)، وزن تر و خشک کل بوته و عملکرد تر برگ برای رقم سبز به دست آمد. همچنین در مقایسه سه چین، بهترین عملکرد صفات رویشی به چین دوم و بهترین عملکرد وزن تر کل بوته و عملکرد تر برگ به چین اول اختصاص داشت. بر اساس نتایج، مصرف 5 تن در هکتار کود دامی و تراکم 50 بوته در مترمربع برای رقم سبز ریحان در شرایط آب و هوایی مشهد توصیه می شود.

کلمات کلیدی