سابقه و هدف: به منظور بررسی تأثیر کاشت گیاهان پوششی زمستانه بر خصوصیات کیفی و درآمد توتون تیپ گرم‏خانه‏ای (K326) آزمایشی به صورت اسپلیت پلات با طرح پایه بلوک‎های کامل تصادفی و در 4 تکرار در مرکز تحقیقات توتون تیرتاش در سال زراعی 1391-1390 انجام شد. گیاهان پوششی شامل (گندم، شبدربرسیم، ماشک گل‏خوشه‏ای و خلر) و مدیریت مالچ شامل (علف‎کش گلیفوسیت، پاراکوات و کف‎بر نمودن گیاهان پوششی) و شاهد (بدون گیاه پوششی و مدیریت مالچ) به ترتیب به عنوان فاکتورهای اصلی و فرعی در نظر گرفته شدند. مواد و روش‏ها: در آذر ماه کاشت گیاهان پوششی در زمین اصلی با دست انجام گرفت و میزان بذر مصرفی برای گیاهان پوششی ماشک گل خوشه‏ای، خلر، شبدر برسیم و گندم به‏ترتیب 50،50، 25 و 200 کیلوگرم در هکتار در نظر گرفته شد. در تاریخ 4/2/1391 گیاهان پوششی با استفاده از علف‏کش و روش کف‏بر کردن از بین برده و به‏صورت مالچ بر سطح زمین باقی گذارده شد. در اواخر بهمن سال 1391 بذر گیاه توتون در خزانه کاشته شد و در تاریخ 19/2/1391 هنگامی که ارتفاع آن به 15 تا 20 سانتی متر رسید به زمین اصلی انتقال داده شد و در میان مالچ حاصل از گیاهان پوششی نشا شد. 40 روز بعد از نشا اولین برگ‏چینی انجام گرفت و محتوی قند، نیکوتین، پتاسیم، نیتروژن کل برگ، فسفر برگ و عملکرد آن مورد بررسی قرار گرفت. یافته‏ها: نتایج نشان داد که اثر متقابل گیاهان پوششی و مدیریت مالچ بر نیکوتین و نیتروژن کل برگ معنی‏دار نبود. تیمار ترکیبی گیاهان پوششی و مدیریت مالچ بر محتوای قند برگ اثر معنی‏دار داشت، و بیشترین و کمترین میزان قند به‎ترتیب 95/15 درصد از تیمار (گندم × کف‏بر کردن) و 27/11 درصد از تیمار (ماشک × پاراکوات) به‏دست آمد. اثر متقابل مدیریت مالچ و گیاهان پوششی بر پتاسیم برگ معنی‎دار بود. بیشترین پتاسیم برگ به میزان (53/2 درصد) از تیمار گندم و کمترین پتاسیم برگ به میزان (15/2 درصد) از تیمار ماشک به‏دست آمد. همچنین فاکتور گیاهان پوششی بر فسفر برگ اثر معنی‎داری نشان داد و بیشترین محتوای فسفر برگ از تیمار شبدر (29/1 درصد) و کمترین آن از تیمار گندم (80/0 درصد) به‏دست آمد. تیمار ترکیبی مدیریت مالچ و گیاهان پوششی بر قیمت و درآمد توتون تأثیر معنی‎داری داشت. نتیجه‏گیری: نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد به‏طور کلی کاشت گیاهان پوششی و مدیریت مالچ به‏همراه مدیریت‎های مناسب می‎تواند جای‎گزین مطلوبی برای بالا بردن خواص کیفی توتون و افزایش قیمت و درآمد حاصل از کشت آن برای توتون‎کاران و جای‏گزین مناسبی برای نهاده‏های شیمیایی در جهت رسیدن به اهداف کشاورزی پایدار باشد.

کلمات کلیدی