پایایی منابع کره زمین حیاتی‏‌ترین موضوع روز می‌باشد که آب‏ زیر زمینی یکی از مهمترین این منابع است. بهره‏‌برداری پایا از این منبع، از ضروریات اجتناب‌ناپذیر برای دستیابی به توسعه پایا در ایران محسوب می‏‌شود. اما اضافه برداشت و غفلت از توجه به مفاهیم بنیادی برای بهره‏‌برداری پایا از آب‏‌زیرزمینی در بسیاری از حوضه‎های آبریز، نابودی اکوسیستم‏‌های وابسته به آب‏‌زیرزمینی و دیگر خسارات جبران‏‌ناپذیر را در پی داشته است. با توجه به ضرورت تعریف مفاهیم بنیادی در مدیریت آب‌زیرزمینی برای تعیین حداکثر عمق کف‌شکنی چاه‌ها، در این مقاله پراستنادترین مفاهیم طی قرن اخیر از مقالات مختلف، استخراج و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. پس از بررسی سیر تاریخی تغییر در این مفاهیم بنیادی، این مفاهیم برای استفاده متخصصان طبقه‌بندی شده است. نتایج تجزیه و تحلیل‌ها نشان می‌دهد که سه مفهوم بنیادی (آبدهی مطمئن، آبدهی استخراجی و آبدهی پایا) بیشتر مورد توجه قرار گرفته و دیگر مفاهیم حول این سه مفهوم می‌باشند. به بیان دیگر این تحول در پاسخ به این سوال که حداکثر چه مقدار از ذخیره قابل‌بهره‌برداری آبخوان قابل پمپاژ می‌باشد توسعه یافته‌اند. مرور سیر تحول در رویکردهای پمپاژ آب از آب‌زیرزمینی نشان می‌دهد که تعیین حداکثر پمپاژ، نیازمند تبیین معیارهایی معقول و مطلوب مبتنی بر این مفاهیم می‌باشد. در انتهای مقاله، در بخش فرا تحلیل و جمع‎بندی، جایگاه رویکرد جاری (اجرایی و علمی) در ایران با تحول مدیریت آب‌زیرزمینی در دنیا (مرور شده در این مقاله)، مقایسه گردیده است. این مقایسه نشانگر وجود شکاف عمیقی میان بهره‌برداری پایا با شرایط موجود بهره‌برداری از آب‌زیرزمینی در ایران می‌باشد.

کلمات کلیدی