ورود ایل ممسنی به فضای جغرافیایی شولستان در دوره صفویه، مرزبندی‌­های اجتماعی و سیاسی طوایف در چارچوب قلمروهای جغرافیایی مجزا را به همراه داشت. آحاد انسانی ممسنی نیز متأثر از چنین مرزبندی­‌هایی در قلمروهای مختلفی سکنی گزیدند. به نظر می‌­رسد چنین آحاد انسانی در هر یک از این قلمروها از پیشینه تباری مختص به خود برخوردارند، به طوری که تبارشناسی و خاستگاه تاریخی و جغرافیایی آنان در نحوه چیدمان ساختمان اجتماعی‌­شان نقش‌­آفرین است. از این حیث، سکونتگاه‌­های انسانی شهرستان ممسنی مقر استقرار اولادهای متعددی به شمار می‌­روند که در کنار یکدیگر بافت فرهنگی و اجتماعی آن را شکل داده‌­اند. در این چهارچوب، سکونتگاه روستایی گچگران در بخش مرکزی شهرستان ممسنی و دهستان بکش­یک از نیروی انسانی و جمعیتی قابل توجهی برخوردار است. بنیان پژوهش بر این سؤال استوار است که اولادهای گچگران از چه تبار و خاستگاه تاریخی و جغرافیایی در ایل ممسنی برخوردارند؟ روش پژوهش ماهیتی توصیفی ـ تحلیلی دارد و داده‌­های مربوط به 55 اولاد گچگرانی به دو روش کتابخانه‌­ای و میدانی گردآوری شدند. نتایج پژوهش نشان داد 55 اولاد مستقر در سکونتگاه گچگران از تبار و خاستگاه تاریخی و جغرافیایی متفاوتی (مبدأ فضایی ـ مکانی گوناگون و تبار و هویتی متفاوت) برخوردارند. جهان­‌بینی و نگرش اجتماعی-سیاسی این اولادها نیز دربرگیرنده وجوه تشابه کلی و تمایز جزئی است که بر کنش اجتماعی و سیاسی آن‌ها تأثیرگذار بوده است.

کلمات کلیدی