دما یک متغیر اصلی در سامانه اقلیم زمین است که نقش مهمی در فرآیندهای تبادل انرژی سطح زمین و جو دارد. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی‌کارایی سه مجموعه‌‌داده‌ بازتحلیل ERA5-Land، AgERA5 و MSWX به منظور تعیین مناسب‌ترین داده دما بر روی ایران است. درستی‌سه مجموعه‌داده‌ با استفاده از داده‌های دمای ۹۸ ایستگاه هواشناسی‌همدیدی در دوره آماری ۲۰۲۰- ۱۹۹۱ بررسی شد. با استفاده از مقادیر دمای کمینه، بیشینه و میانگین و با بکارگیری سنجه‌های اریبی، RMSE و ضریب توافق، کارایی سه مجموعه داده نسبت به داده‌های ایستگاهی در مقیاس‌های ماهانه و سالانه ارزیابی شد. ابتدا سه مجموعه داده‌ به تفکیک برای دمای کمینه، بیشینه و میانگین به شکل فضایی درستی‌سنجی شدند. سپس با در نظرگرفتن 7 پهنه اقلیمی‌ اصلی، کارایی دمای میانگین سالانه به صورت فضایی و زمانی مورد ارزیابی قرار‌گرفت. نتایج‌ نشان دادکه هرسه مجموعه داده در برآورد دمای‌کمینه ایران از مقدار خطا و‌ اریبی‌کمتری برخوردارند. در صورتی‌که در برآورد دمای بیشینه، داده‌های AgERA5 و MSWX به‌ترتیب با مقادیر℃1.74 و℃1.42 به طور محسوسی خطای‌کمتری را از خود نشان‌ دادند. در‌مقابل، داده‌های ERA5-Land نشان دهنده بیش‌برآوردی (℃5.05) و مقادیر بالای خطا (℃5.07) در سطح کشور می‌باشد. ارزیابی هر سه متغیر دما نشان داد که مجموعه‌داده MSWX با میانگین اریبی‌کمتر از ℃1 کارایی بالاتری در برآورد دمای ایران دارد. همچنین، در بررسی دمای میانگین برای داده‌های ERA5-Land، AgERA5 و MSWX مقادیرضریب ‌توافق برای 98 ایستگاه مورد بررسی، به‌ترتیب 0.45، 0.65 و 0.75 به‌دست آمده است. تغییرات زمانی و روندهای کاهشی و افزایشی دما در سه مجموعه داده با ضرایب همبستگی بین0.86 تا 0.99، در تمام پهنه‌های اقلیمی‌کشور از انطباق بالایی با داده‌های مشاهداتی برخوردار است. نتایج همچنین‌نشان داد، مقادیر خطا در هر سه مجموعه داده در فصل زمستان در پهنه‌های اقلیمی کوهستانی کشور به بیشینه خود می‌رسد.

کلمات کلیدی