یکی از مناسک دیرند و ماندگار در دین زردشتی زیارت است. باورمندان به این دین به زیارت آتشکده و اماکن مقدسی که عناوینی چون پیر یا بانو را در پس و پیش نام خود دارند، می‌روند و به ستایش و نیایش و خواهش نزد یزدان می‌پردازند. برخی آتشکده‌های کهن همچون آتشکدة آدریان یزد و مکان‌هایی چون پیر سبز، پیر چک‌چک، پیر نارکی و... در شمار زیارتگاه‌های زردشتی هستند. از دیدگاه مؤمنان زردشتی آتشکده هم نیایشگاه است و هم زیارتگاه و در آنجا در کنار پرستش خداوند می‌توان به زیارت آتش مقدس- که نمود زمینی اهوره‌مزداست- رفت و آن را پاس داشت. به دلیل پیوند بسیاری از اماکن زیارتی زردشتی با عنصر آب و ایزدبانو آناهیتا، که به طور معمول در دامنة کوه‌ها، در جنب چشمه‌ها یا رودخانه‌ها دیده می‌شوند، می‌توان احتمال ارتباط بین زیارت و عنصر زن در دیانت زردشتی را مطرح کرد. از قرار معلوم، زنان مراجعان همیشگی و وفادار زیارتگاه‌ها بوده‌اند که با نیّات مختلفی چون درخواست باروری و فرزندآوری، همسریابی، طلب رزق، رفع مشکلات خانوادگی، دفع بلایا و بیماری‌ها، طلب آمرزش و ... رهسپار زیارت می‌شده‌اند و امروزه نیز زنان زردشتی این سنّت را حفظ کرده‌اند. در این جستار برآنیم تا با مراجعه به منابع مرتبط و با روش تحلیلی توصیفی، با رویکردی نو پیوند و نسبت بین زن و زیارت در دین زردشتی را وارسیم و دریابیم که آیا می‌توان در زیارتگاه‌های این دین منشأ یا عناصر زنانه یافت یا نه. همچنین اشاراتی به آداب زیارت و کارکردهای آن برای زنان خواهد شد.

کلمات کلیدی