شر از جمله مسائلی است که الهیدانان جهان بر مبنای دغدغه های الهیاتی خود به طور جدی با آن مواجه شده و به آن پاسخ دادهاند. در این میان، الگوهای الهیاتهای پویشی، گشوده، اعتراض، ضعف خدا، صلیب، مرگ خدا، اگزیستانسی، و فمینیستی نمونه هایی قابل توجه هستند. الهیدان بزرگ عرفانی، ابن عربی،نیز به مسئله شر ّ پاسخهایی گفته است که در این مقاله قصد داریم آنها را با توجه به الگوهای الهیاتی معاصر بازسازی کنیم. برخی از مؤلفه های موجود در پاسخهای بازسازی شده به تفکیک نوع الهیات به طور خالصه عبارت اند از سریان قدرت مطلق و عدم انحصار آن در خدا و وجود امکانهای تعین ناپذیر ِ آینده برای انسانها در الهیات پویشی، عاملیت انسان در جهان و تأثیرگذاری و تأثیرپذیری از پدیده های آن و تبادل یگانه انگارانه بین خدا و انسان در الهیات گشوده، عینیت خدا با جهان و با اسباب خیر و شر ّ جهانکه مجوز حق اعتراض به خداست در الهیات اعتراض، اعتدال الهی در خصوص خیرات و شرور جهان و داللت آن بر«بدیعترین جهان ممکن»دانستن جهان در الهیات ضعف خدا، تحول رنج عیسی از طریق شهیدبودن خود و رقیب بودن خدا برای قوم در الهیات صلیب، دلالت تعابیری نظیر«عنقاء مغرب» و «غیب مطلق» بر غیبت خدا و تأکید بر اصل شادی قلبی و باطنی در الهیات مرگ خدا، قابلیت های معناسازی و بازسازی رابطه با خدا در الهیات اگزیستانسی، و تأکید بر دو جنبۀالهوتی و ناسوتی در انسان و کاملتربودن مشاهدۀ فعالانه-منفعلانه خدا در زن در الهیات فمینیستی.

کلمات کلیدی