تخریب عمدی ابنیه تاریخی یک مسئله جهانی است که تهدیدی برای میراث فرهنگی و تاریخی محسوب می‌شود. این تخریب‌ها که ناشی از عوامل انسانی هستند، می‌توانند دلایل مختلفی داشته باشند. در مواردی که قسمت‌‌هایی از بنا تخریب‌ شده‌اند، اقداماتی از قبیل بازسازی و طراحی میان‌افزا شاید راه برون‌ رفتی در پاسخ به این تخریب‌ها باشند. این پژوهش به دنبال ارائه راهکارهایی برای مقابله با تخریب‌های عمدی ابنیه تاریخی و شناسایی انگیزه‌های آن، به منظور مدیریت صحیح فرآیند بازسازی ابنیه تاریخی تخریب‌شده در طول زمان می‌باشد. پژوهش به دنبال پاسخگویی به این سؤال است که در مواجهه با قسمت‌های تخریب‌شده و باقیمانده ابنیه تاریخی و پیشگیری از وقوع چنین رخدادهایی، چه اقداماتی باید انجام داد؟ این پژوهش با استفاده از روش کیفی و از نوع توصیفی_تحلیلی، با هدف درک عمیق از تجربیات، دیدگاه‌ها، و دانش افراد در زمینه تخریب عمدی ابنیه تاریخی و روش‌های پیشگیری و بازسازی قسمت‌های باقیمانده و طراحی میان‌افزا قسمت‌های کاملاً تخریب‌شده با تمرکز بر محدوده مرکزی شهر مشهد شامل بافت تاریخی اطراف حرم مطهر امام رضا (ع) و محدوده پیرامونی آن در محله سراب، انجام شده است. این روش مبتنی بر تحلیل متون اصلی و مصاحبه‌های کیفی با افراد دخیل در این تخریب‌ها و تحلیل متخصصان در این زمینه است. این پژوهش عوامل مؤثر در تخریب عمدی ابنیه تاریخی را بررسی کرده و نشان می‌دهد که انگیزه‌های اقتصادی و سیاست‌های مدیریتی نادرست از مهم‌ترین دلایل تخریب این بناها در محدوده مرکزی شهر مشهد و به‌عبارتی محله سراب هستند. بیشتر افراد پس از تخریب، دچار پشیمانی می‌شوند. به جای تخریب کامل یا رها کردن بناهای نیمه‌مخروبه، طراحی میان‌افزا قسمت‌های تخریب شده و بازسازی قسمت‌های باقیمانده می‌تواند راه‌حلی مؤثر باشد که نه تنها به احیای این بناها کمک می‌کند، بلکه به اقتصاد، ابعاد اجتماعی، خاطرات جمعی و توسعه شهری نیز توجه دارد.

کلمات کلیدی