در هر دو دین هندو و اسلام تأکید بسیاری بر مراقبه شده است، هرچند تعابیر آن دو طبیعتا متفاوت، ولی مفهوم و مقصود یکی است. عباراتنا شتی و حسنک واحـــــد کل یشیر الی ذاک الجمـــــــال اما از بارزترین مصادیق مراقبه، می‌توان در دین هندو به یوگا و در اسلام به نماز اشاره کرد. یوگا، کهن‌ترین سنت هندویی، طریق خودپالایی و تهذیب است که جوکی/یوگی (yogī) در آن به موکشه (moksa) یا رهایی و رستگاری، نایل می‌آید، همچنان که نماز، مهم‌ترین عبادت و بهترین عمل (خیر العمل) یک مسلمان و ستون اسلام (الصلاه عمود الدین) است که فرد مسلمان در آن به فلاح و رستگاری دست می‌یابد. هر دوی آنها طریق عملی نمادین خودپالایی و تزکیه‌اند. بین یوگا و نماز، شباهت‌های مهمی در بالاترین سطوح وجود دارد که در ذیل بدان‌ها پرداخته خواهد شد.

کلمات کلیدی