فلسفه و کلام اسلامی, دوره (57), شماره (2), سال (2025-2) , صفحات (425-441)

عنوان : ( نظریۀ الفاظ مشکک: راه حل فارابی و ابن‌سینا‌ در مواجهه با چالش ارسطویی )

نویسندگان: وحید خادم زاده ,
فایل: Full Text

استناددهی: BibTeX | EndNote

چکیده

نظریۀ تشکیک در میان فلاسفۀ مسلمان بسیار محل بحث و نظر بوده است. شواهد حضور این نظریه تا فارابی و ابن‌سینا‌ قابل ردگیری است. مسئلۀ مقاله حاضر آن است که نظریۀ الفاظ مشکک میراثی ارسطویی است یا نه؟ و همچنین طرح این نظریه جهت حل کدام مشکل بوده است؟ جهت پاسخ به این پرسش دیدگاه ارسطو نسبت به الفاظ و بویژه لفظ «موجود» با مراجعۀ به آثارش مورد کاوش قرار گرفته است و سپس با نگاه فارابی و ابن‌سینا‌ در باب الفاظ مقایسه شده است. همچنین ادعای خواجه نصیرالدین طوسی مبتنی بر اینکه این نظریه توسط فلاسفه یونانی نیز طرح شده است، مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد. در این مقاله نشان داده می‌شود که تقسیم‌بندی ارسطویی از الفاظ در مواجهه با الفاظی همانند «موجود» ناکارآمد است. نظریۀ الفاظ مشکک راه حلی برای حل این مشکل بوده است. با این حال فارابی و ابن‌سینا‌ در تعیین جایگاه این الفاظ و تعریف آنها دچار اختلاف هستند. فارابی الفاظ مشکک را در ذیل الفاظ هم‌معنی و ابن‌سینا‌ در منطق الشفاء، این الفاظ را در ذیل الفاظ همنام قرار می‌دهد. با این حال الفاظ مشکک را همنام صرف محسوب نمی‌دارد بر خلاف الفاظ متشابه و مشترک که همنام صرف هستند. الفاظ متشابه فاقد معنای واحد اما دارای مشابهتی هستند و الفاظ مشترک فاقد معنای واحد و همچنین فاقد مشابهت هستند.

کلمات کلیدی

, موجود, مشکک, ارسطو, ابن‌سینا‌, متفق, متواطی
برای دانلود از شناسه و رمز عبور پرتال پویا استفاده کنید.

@article{paperid:1102108,
author = {خادم زاده, وحید},
title = {نظریۀ الفاظ مشکک: راه حل فارابی و ابن‌سینا‌ در مواجهه با چالش ارسطویی},
journal = {فلسفه و کلام اسلامی},
year = {2025},
volume = {57},
number = {2},
month = {February},
issn = {2008-9422},
pages = {425--441},
numpages = {16},
keywords = {موجود، مشکک، ارسطو، ابن‌سینا‌، متفق، متواطی},
}

[Download]

%0 Journal Article
%T نظریۀ الفاظ مشکک: راه حل فارابی و ابن‌سینا‌ در مواجهه با چالش ارسطویی
%A خادم زاده, وحید
%J فلسفه و کلام اسلامی
%@ 2008-9422
%D 2025

[Download]