قاضی زاده اردبیلی یکی از نخبگان ایرانی بود که پس از اسارت و حضور در میان ترکان عثمانی، به زبان فارسی دست به تالیف و ترجمه زده است. او کتاب غزوات سلطان سلیم را، تالیف، و وفیات االعیان ابن خلکان را از عربی ترجمه کرده و در هر دو اثر، گرایش های مذهبی خود را به اشکال مختلف نشان داده است. با بررسی کتابخانه ای آثار و مقایسۀ داده های دو کتاب غزوات و ترجمۀ وفیات االعیان، مشخص می شود که رویکرد قاضی زاده شیعه مذهب در خصوص مذهب اهل تسنن در دو اثر متفاوت است و او در ترجمۀ وفیات االعیان نسبت به غزوات سلطان سلیم، لحن بیطرفانه ای در خصوص مذهب رقیب دارد که به سبب عواملی نظیر تقدم زمانی نگارش غزوات نسبت به ترجمۀ وفیات، تفاوت مخاطبان دو اثر و تفاوت شرایط تالیف نسبت به ترجمه بوده است. این پژوهش، ضمن بررسی این تحول بر اساس داده های دو اثر و برشمردن نشانه های مختلفی که از تغییر گرایش قاضی زاده و تعدیل گرایش شیعی او حکایت دارد، به علل این تحول پرداخته است.

کلمات کلیدی