خدمت بومسازگان نگهداشت خاک،به پتانسیل محیط درحفاظت خاک و کنترل فرسایش اشاره داشته و به دلیل نقش مؤثرخاک درتأمین رفاه انسان و نیازموجودات زنده، حائز اهمیت است. بنابراین، این پژوهش با هدف ارزیابی خدمت نگهداشت خاک در شهرستان سرخس در بازة زمانی21 سال از 2000 تا 2020میلادی انجام شد. در این راستا، به منظورکمی سازی نگهداشت خاک، از مدل SR درنرم افزارInVEST 3.0.1 استفاده شد. دراین مدل برای محاسبة نگهداشت خاک از معادلة جهانی هدررفت خاک (USLE) استفاده می شود. ورودی های مورد نیاز شامل مدل رقومی ارتفاع، کاربری و پوشش اراضی، فرسایندگی باران، فرسایش پذیری خاک و جدول بیوفیزیکی در قالب رستری در محیط GIS تهیه و به مدل معرفی شدند. نتایج پژوهش نشان داد که پتانسیل فرسایش خاک بین 0.47 تا 0.53 تن در پیکسل در سال متغییر بوده است. میزان نگهداشت خاک نیز به طور متوسط 06/1 تن در پیکسل در سال بوده و بیشترین میزان نگهداشت خاک مربوط به کاربری مرتعی با مقدار98/5 و کمترین میزان نیز مربوط به کاربری مسکونی با مقدار08/0تن در پیکسل بوده است. نتایج بیانگر آن است که قابلیت نگهداشت خاک در جنوب غربی منطقه مطالعاتی بیشترین میزان را داشته است که علت آن می تواند وضعیت و کیفیت بهتر مراتع در این منطقه نسبت به سایر مناطق باشد. مناطق مرکزی و شرقی منطقة مورد مطالعه به علت تغییر کاربری و به تبع آن کاهش پوشش گیاهی، از شدت بالای میزان فرسایش خاک برخوردار بودند که نیازمند برنامه ریزی جامع برای کنترل و کاهش این نوع مخاطره است. نتایج این پژوهش می تواند در توسعة برنامة مدیریتی خدمات اکوسیستم برای مدیران سرزمین مفید باشد، تا از طریق شناسایی نواحی دارای ارزش حفاظتی به دلیل عرضةزیاد نگهداشت خاک و نیز توجه بهکاربری اراضی، برنامه ریزی مکانی مؤثرتری داشته باشند.

کلمات کلیدی