بمنظور بررسی گوسیپول آزاد موجود در نمونه های کنجاله پنبه دانه نواحی خراسان و روش های حذف سمیت آن به جهت استفاده آن در جیره غذایی طیور گوشتی آزمایشی صورت گرفت. ابتدا به مدت یک ماه به طور روزانه از کارخانجات روغن کشی سه گل، سردخانه و روغن دشت واقع در نیشابور و کارخانه روغن کشی (قاسمیه) واقع در مشهد مقدار 2-1 کیلوگرم کنجاله از انتهای خط تولید برداشت گردید، پس از تجزیه تقریبی آنها در آزمایشگاه نمونه کنجاله پنبه دانه مشهد به دلیل بالاتر بودن میزان درصد پروتئین خام (3/29) و کمتر بودن میزان درصد فیبر خام (5/22) نسبت به سایر نمونه ها برای استفاده در جیره غذایی طیور انتخاب گردید. سپس میزان گوسیپول کل و گوسیپول آزاد آن به وسیله دستگاه کروماتوگرافی مایع با قدرت مانور بالا تعیین شد. به منظور بررسی اثرات سولفات آهن هیدراته بر کاهش میزان گوسیپول سه گروه آزمایشی شامل سولفات آهن برابر صفر، سولفات آهن به مقدار گوسیپول آزاد و سولفات آهن به مقدار گوسیپول کل کنجاله تهیه و میزان گوسیپول آزاد هر یک تعیین گردید. در عملیات مزرعه شامل 4 سطح کنجاله تخم پنبه 0، 5، 10 و 20 درصد و 3 سطح سولفات آهن هیدراته به مقدار صفر، برابر گوسیپول آزاد و برابر گوسیپول کل و براساس آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی تهیه شد. جیره ها دارای انرژی و پروتئین یکسان بوده و برای هر گروه آزمایشی 6 تکرار 8 قطعه ایی جوجه یکروزه نژاد راس اختصاص داده شد. جیره های مورد استفاده در این آزمایش برای مراحل پیش دان، میان دان و پس دان تهیه شده بودند. نتایج حاصله در آزمایشگاه نشان داد که میزان گوسیپول آزاد در نمونه کنجاله مشهد 023/0 درصد و میزان گوسیپول آن 077/0 درصد بود. افزایش سولفات آهن برابر با گوسیپول آزاد میزان گوسیپول آزاد را به 0001/0 درصد کاهش می داد و افزایش سولفات آهن برابر با گوسیپول کل میزان گوسیپول کل را به صفر درصد رساند. همچنین سطوح مختلف آهن هیدراته و کنجاله تخم پنبه تا سطح 20 درصد هیچگونه تاثیر معنی داری بر روی میزان مصرف خوراک روزانه، اضافه وزن، ضریب تبدیل خوراک به اضافه وزن و میزان تلفات جوجه ها نداشت.

کلمات کلیدی