ارزیابی کارایی انرژی از جمله شاخص­های کلیدی به منظور شناخت و توسعه بهتر عملیات کشاورزی پایدار در نظر گرفته می­ شود. هدف از این مطالعه، تعیین میزان انرژی ورودی و خروجی و نیز ارزیابی کارایی مصرف انرژی در تولید خربزه در استان­های خراسان­ رضوی و جنوبی بود. به‌منظور دستیابی به این هدف، پس از طراحی پرسشنامه‌ها، اطلاعات مورد نیاز در بهار و تابستان سال 1391 از مزارع تولید خربزه در این دو استان جمع‌آوری گردید‌. بر اساس داده ­های بدست آمده، کل معادل انرژی ورودی در استان­های خراسان­ رضوی و جنوبی به­ ترتیب 0/67118 و 5/59815 مگاژول بدست آمد. هم­چنین در هر دو استان خراسان رضوی و جنوبی، انرژی الکتریسیته، کود شیمیایی نیتروژن و آب آبیاری (به­ ترتیب با میانگین­ های 43، 27 و 13 درصد) بیشترین درصد از کل انرژی ورودی را به خود اختصاص دادند. بر اساس میانگین داده ­های دو استان، 15 درصد از کل انرژی ورودی بصورت انرژی­های قابل­ تجدید و 85 درصد به صورت غیر قابل­ تجدید بود. بهره وری انرژی در استان خراسان رضوی و جنوبی نیز به ­ترتیب 18/0 و 11/0 کیلوگرم بر مگاژول تعیین شد. به نظر می ­رسد صرف نیروی ورودی بیشتر و توسعه عملیات مکانیزه می­ تواند در ارتباط با عملکرد و در نتیجه کارایی مصرف انرژی بالاتر در سیستم تولید خربزه در استان خراسان­ رضوی باشد.از این رو به­ نظر می­ رسد که در راستای توسعه نظام­های کشاورزی پایدار، اجرای صحیح برنامه ­های مکانیزاسیون می­ تواند نقش موثری را ایفا کند.

کلمات کلیدی