دیده‌‌ی فرسایش، انتقال رسوب و رسوبگذاری، خسارات زیان‌بار اقتصادی، فنی و زیست‌محیطی به وجود می‌آورد. به طور کلی مقدار رسوب در حال انتقال تابعی از مقدار دبی رودخانه می‌باشد، ولی معادلات ارائه شده در این ارتباط دارای خطای زیادی می‌باشند. این تحقیق به منظور ارائه مدل بهینه برآورد بار رسوب معلق در تعدادی از زیر حوزه‌های حوزه آبخیز کشف‌رود (شامل ایستگاه‌های هیدرومتری موشنگ، گلمکان، دولت‌آباد خرم‌دره، سراسیاب شاندیز، گلستان جاغرق و حصار دهبار) انجام گرفته است. در این راستا جهت کاهش مقدار خطا در معادله مدل برآورد رسوب معلق (منحنی سنجه رسوب)، اقدام به ارزیابی و مقایسه روش‌های تلفیقی در قالب تحلیل توابع رگرسیونی مختلف براساس کلاسه‌بندی زمانی داده‌های دبی و رسوب متناظر آن در یک دوره طولانی‌مدت 30 ساله گردید. مدل‌های زمانی مختلف با استفاده از 12معیار خطاسنجی مورد آزمون قرار گرفتند تا مدل بهینه برآورد بار رسوب معلق انتخاب گردد. نتایج نشان­دهنده برتری مدل هیدرولوژیکی در درجه اول و مدل پوشش گیاهی و مدل اقلیمی در درجه‌های بعدی می‌باشد. بنابراین مدل‌ هیدرولوژیکی، پوشش گیاهی و اقلیمی به ترتیب با داشتن کمترین میزان خطای برآورد، به عنوان مدل‌های بهینه برآورد بار رسوب معلق در حوزه‌های ذکر شده انتخاب گردید. در مقابل مدل سالانه که در آن هیچ‌گونه کلاسه‌بندی برای داده‌های دبی جریان و دبی رسوب متناظر آن صورت نگرفته است به عنوان ناکارآمدترین مدل شناخته شد. به طور کلی میزان خطا در برآورد رسوب در ماه‌های کم‌آب و یا ماه‌های خشک کمتر از ماه‌های پرآب و یا ماه‌های مرطوب است. در این ماه‌ها تاثیر پذیری رسوب معلق از دبی نسبت به سایر عوامل موثر بر انتقال رسوب مشهودتر است. پیشنهاد می‌شود مشابه این تحقیق در رابطه با تعداد بیشتری حوزه و در شرایط مختلف جغرافیایی انجام شده تا در نهایت بتوان روش‌های دقیق‌تری در رابطه با برآورد رسوب معلق با استفاده از منحنی سنجه رسوب ارائه نمود.

کلمات کلیدی