سابقه و هدف: ویتامین B12 از ویتامین های محلول در آب است که در فرآیند اسپرماتوژنسیز و بقای عملکرد طبیعی اسپرماتووزا ضروری است. در حال حاضر اطلاعات اندکی در خصوص مکمل ویتامین B12 بر کیفیت سیمن منجمد شده موجود است. بنابراین هدف از انجام این پژوهش، بررسی تأثیر سطوح مختلف ویتامین B12 بر کیفیت اسپرم قوچ زل در شرایط پیش و پس از انجماد بود. مواد و روشها: مایع منی از شش رأس قوچ سالم و بالغ با میانگین وزنی 5±55 کیلوگرم و سن 3-2 ساله با استفاده از شوکر الکتریکی اخذ شد و نمونه های مناسب با رقیق کننده تریس به نسبت 1 به4 مخلوط و پس از سردسازی تا دمای 4درجه سانتی گراد، ارزیابی شدند. سپس، پایوتهای 25/0 میلی لیتری با مایع منی رقیق شده پر و ابتدا در ازت مایع در دمای 120- درجه سانتیگراد به مدت 8-6 دقیقه قرار داده شد و سپس، در ازت مایع در دمای 196- درجه سانتیگراد، منجمد و نگهداری شدند. پس از مدت زمان 10 روز، پایوتها در دمای 37 درجه سانتیگراد یخ گشایی شدند و ویژگیهای زنده مانی، تحرک، حرکت پیشرونده، درصد ناهنجاریهای مورفولوژیکی، نقایص آکروزومی، درصد اسپرم طبیعی، یکپارچگی غشا پلاسمایی و درصد بازیابی زنده مانی و تحرک اسپرماتوزوا با استفاده از رنگ آمیزی و ارزیابی میکروسکوپی انجام شد و میزان آنزیم های آنتی اکسیدانتی کاتالاز، گلوتاتیون پراکسیداز و سوپر اکسید دیسموتاز منی نیز، اندازه گیری شد. این پژوهش، در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تیمار شامل سطوح مختلف ( صفر، 1، 2 و 3 میلی گرم بر میلی لیتر) ویتامین B12 با هشت تکرار انجام شد. داده های حاصل از این آزمایش، با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 18، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که تأثیر ویتامین B12 بر پارامترهای حیاتی اسپرم از جمله درصد زنده مانی، حرکت پیشرونده، یکپارچگی غشا پلاسمایی، نقایص آکروزومی و درصد اسپرم طبیعی در شرایط سردسازی تا 5 درجه سانتیگراد و شرایط پس از انجماد معنی دار بود (05/0p نتیجه گیری: میتوان پیشنهاد نمود که از سطح 2 میلی گرم بر میلی لیتر ویتامین B12 در رقیق کننده تریس، می توان برای محافظت اسپرم و جلوگیری از آسیب های ساختاری ناشی از رادیکال های آزاد و پراکسیداسیون لیپید و بهبود فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانتی در طی فرآیند انجماد- یخ گشایی منی قوچ زل استفاده نمود.

کلمات کلیدی