سابقه و هدف : به‌منظور افزایش بهره‌وری، استفاده از موادمتراکم با انرژی بالا در جیره دام‌ها امری ضروری به‌نظر می‌رسد. این نوع خوراک احتمال بروز اسیدوز تحت حاد شکمبه‌ای را افزایش داده که منجر به کاهش مصرف ماده خشک، میزان تولید و چربی شیر می-شود. از این رو برای کاهش پیامدهای فوق، از انواع متفاوتی از بافرها استفاده می‌شود. از جمله بافرهای رایج مورد استفاده در مزارع دامپروری می‌توان به کربنات سدیم، بی‌کربنات سدیم، کربنات پتاسیم، بی‌کربنات پتاسیم، اکسید منیزیم، کربنات منیزیم و بنتونیت اشاره نمود. نتایج آزمایش‌های متعددی که بر روی بافرها صورت گرفته است، نشان دادند ظرفیت بافری خوراک‌هایی که تحت آزمایش کشت تولید گاز قرار می‌گیرند، می‌توانند پتانسیل تخمیرپذیری را از طریق تغییر در حجم، پتانسیل و ثابت نرخ گاز تولیدی تحت تأثیر قرار دهد. مواد و روش‌ها : در این پژوهش به روش برون تنی 3 نوع جیره برای گاوهای شیرده با نسبت‌های 50:50، 40:60 و 30:70 علوفه به مواد متراکم و 4 نوع ترکیب بافر شامل بی‌کربنات سدیم، کربنات سدیم، کربنات پتاسیم و کربنات منیزیم استفاده شد. مراحل انجام این آزمایش شامل تعیین pH اولیه، ظرفیت بافری و شاخص ارزش بافری، تعیین اثر بافرها بر میزان فراسنجه‌های تخمیرپذیری (شامل فراسنجه تولید گاز از بخش دارای پتانسیل تخمیر، فراسنجه ثابت نرخ تولید گاز و نیمه عمر تولید گاز)، تولید پروتئین میکروبی و تولید پروتئین قابل استفاده در روده باریک جیره‌های متفاوت به لحاظ نسبت علوفه به مواد متراکم بود. یافته‌ها : نتایج این آزمایش نشان داد بیشترین میزان ارزش اسیدزایی مربوط به تیمار جیره کم علوفه حاوی بافر بی‌کربنات سدیم بوده-است که اختلاف معنی‌داری با تیمار شاهد داشت (05/0>P). همچنین نتایج آزمایش تولید گاز نشان داد که در آزمایش تولید پروتئین میکروبی شکمبه، بیشترین میزان پروتئین میکروبی تولید شده در بین تیمارها، متعلق به تیمار جیره کم علوفه حاوی بافر بی‌کربنات سدیم می‌باشد. بیشترین میزان پروتئین قابل استفاده در روده باریک در زمان های 8 و 24 ساعت مربوط به تیمار خوراک کم علوفه حاوی بافر بی‌کربنات سدیم بوده است. نتیجه‌گیری : نتایج این آزمایش نشان داد که ظرفیت بافری کربنات سدیم، کربنات پتاسیم و کربنات منیزیم به طور معنی‌داری بیشتر از بی‌کربنات سدیم است. استفاده از بافر بی‌کربنات سدیم و کربنات پتاسیم در جیره کم‌علوفه باعث افزایش تولید گاز و افزایش پروتئین میکروبی می‌شود. همچنین میزان پروتئین قابل استفاده در روده باریک هنگام استفاده از بافرهای بی‌کربنات سدیم و کربنات پتاسیم از بیش‌ترین مقدار برخوردار بود. به‌نظر می‌رسد استفاده از ترکیبات با ظرفیت بافری بالاتر موجب بهبود در مصرف نیتروژن شکمبه‌ای از طریق افزایش در تولید پروتئین میکروبی و همچنین بهبود در پروتئین قابل استفاده در روده باریک خواهدشد. بهتر است مخلوط این بافرها بر اساس ظرفیت بافری در شرایط درون تنی نیز بررسی شوند.

کلمات کلیدی