عنوان : مبانی و کاربرد میکروسکوپ‌های‌ الکترونی و روشهای آنالیز پیشرفته

مرتضی رزم آرا فرزقی (نویسنده اصلی), مصطفی کدکنی(ویراستار علمی) ,
نوع اثر: تالیف
شماره چاپ: اول
تاریخ انتشار: بهمن ۱۳۹۱
چکیده:

هدف اصلی از تالیف این کتاب آشنایی با مبانی ‌الکترون میکروسکپی، خانواده‌ میکروسکپ¬های الکترونی‌، کاربردها، قابلیتها و محدودیتهای مترتب بر آنهاست. تاکید بیشتر بر میکروآنالیز توسط میکروسکپ¬های الکترونی‌ SEM، TEM، AEM، EPMA و نیز روشهای پیشرفته¬ای همچون SRS بوده است. از دیگر اهداف، فراهم¬آوردن زمینه¬ای برای استفاده بهتر پژوهشگران از میکروسکپ های الکترونی‌ جهت شناخت بهتر خواص و رفتارهای مواد و عوامل‌ کنترل¬کننده تغییر خواص آنها در مقیاس‌های میکروسکپی می‌باشد. گرچه شناسایی تفصیلی ریزساختارها به کمک میکروسکپ های‌ الکترونی، مورد علاقه دانشمندان علوم مختلف می¬باشد، هر کدام از آنها به بررسی جنبه ویژه¬ای از آن می¬پردازند. زیست شناسان ساختار سلولها، باکتریها، ویروسها و ذرات کلوئیدی را مورد بررسی قرار می‌دهند ولی پژوهشگران علم مواد، ناهمگنی¬ها و نقایص در فلزات، بلورها و سرامیکها، ساختارهای مواد، ریخت¬شناسی و شیمی موضعی فلزات و کانیها را مورد مطالعه قرار می¬دهند. مطالعات تفصیلی سنگها، ساختار درونی بلورها وکانیها نیز اطلاعات باارزشی در مورد منشا، کاربرد و مواد باارزش زمین در اختیار زمین¬شناسان قرار می‌دهد. دو پدیده مهم‌، باعث‌ پیشرفتهای‌ بزرگی‌ در الکترون‌ میکروسکپی‌ شد‌. نخست، قابلیتهای محاسباتی‌ و رایانه¬ای‌‌ است‌ که‌ در زمانهای‌ خیلی‌ کوتاهتری‌ نسبت‌ به‌گدشته‌ امکان پذیر می¬باشد. دیگر، دریافت‌ این‌ واقعیت‌ بود که‌ در طی‌آزمایشهای‌ الکترون‌ میکروسکپی‌، سیگنالهای‌ بالقوه‌ مفید فراوانی‌ ایجاد می‌شوند که به‌ جای‌ نادیده‌گرفتن‌ آنها، سعی‌ ‌شد که‌ از آنها (در یک‌ آزمایش‌ واحد و نه‌ آزمایشهای‌ متعدد جداگانه‌) برای‌ اخذ بیشترین اطلاعات‌ ممکن بهره‌برداری‌ شود. امروزه این مهم به صورت نسبتا ایده¬آل، با استفاده اؤ سینکروترون امکان پذیر شده است. آنالیزهای الکترون¬میکروسکپی، نه تنها داده¬های دقیقتری در مورد نمونه‌ها را فراهم می‌آورند بلکه فرآیندهای تکاملی و برهم¬کنش¬هایی را که در طول زمان متحمل شده¬اند را نیز تا اندازه زیادی می توانند روشن نمایند. بنابراین برای فهم تغییرات سیستم در طی مراحل تشکیل، استفاده از روشهای پیشرفته میکروآنالیز دقیق اجتناب¬ناپذیر می‌باشد. در مواردی که شناسایی، تشخیص و اندازه¬گیری مواد توسط سایر روشهای آنالیز به آسانی ممکن نیست، میکروآنالیز به کمک میکروسکپ¬های الکترونی‌ ابزار مهمی‌ در ‌تشخیص‌ انواع‌ گوناگون‌ مواد جامد محسوب می‌شود‌. به همین دلیل میکروسکپ¬های‌ الکترونی امروزه به‌ یک‌ ابزار بسیار مهم‌ در بسیاری‌ از تحقیقات ‌پیشرفته‌ فیزیک‌، شیمی‌، کانی‌شناسی‌، بلورشناسی‌، علم‌ مواد و زیست‌شناسی‌ تبدیل شده‌ است‌.

کلمات کلیدی:
SEM, TEM, EPMA, SRS, SEM, TEM, EPMA, SRS