هرچند کتابداری در ایران به مفهوم سنتی از پیشینه‌ای کهن برخوردار است و آثار چندی درباره آن نگاشته شده است، اما علم و حرفه کتابداری و اطلاع‌رسانی به مفهوم نوین آن پیشینه‌ای جوان دارد که واکاوی جنبه‌های گوناگون آن ضروری است. با وجود انتشار مقاله‌های بسیار به زبان فارسی و انگلیسی درباره روند تحول و توسعه این رشته و حرفه در ایران و وجود چند کتاب در این زمینه، منبعی در دست نداریم که بتواند تصویر به نسبت کامل و نوینی از روند توسعه کتابداری و اطلاع‌رسانی در طول نیم سده اخیر به دست داده و دیدگاه‌های اندیشمندان در این زمینه را بازتاب دهد. این در حالی است که قشر جوان این رشته و حرفه نیاز دارند تا درباره عوامل توسعه و تحول در این زمینه آگاهی‌های بیشتر و مشروح‌تری را در اختیار داشته باشند. براستی، گذشته حرفه ما چه بوده است؟ اکنون در کجا هستیم، و پیش‌بینی می‌کنیم به چه سمت و سویی خواهیم رفت؟ در طول نیم سده اخیر، تحولات تدریجی و گسترده‌ای در حرفه ما- همانند سایر حرفه‌ها و سایر کشورها- رخ داده است که قابل مطالعه و بررسی است. عوامل گوناگونی در این تحولات نقش بنیادی داشته است که می‌بایست واکاوی شود. زمینه‌ها و جنبه‌های گوناگون حرفه، به لحاظ آموزشی، علمی، پژوهشی، و عملکردی شایسته تحلیل و استنتاج است. باید به پرسش‌های گوناگونی که ممکن است ذهن بسیاری از حرفه‌مندان، کتابداران و دانشجویان رشته را به خود مشغول داشته، با در دست داشتن اطلاعات کافی پاسخ داده شود. نگاهی به فهرست مطالب کتابی که پیشِ‌رو دارید می‌تواند زمینه‌های گوناگون قابل بررسی را بازتاب دهد. محتوای کتاب بر پایه نظمی منطقی تنظیم شده است که بتواند روند تحول رشته و حرفه در ایران را بر پایه رخدادها و نیز دیدگاهها منعکس کند. به همین دلیل، عبارت \"گذری و نظری\" در آغاز عنوان کتاب افزوده شده است تا هم رخدادها و هم دیدگاهها را بنمایاند. این کتاب، با مرور اجمالی تاریخچه کتابخانه‌ها در ایران آغاز و با نگاهی به آینده حرفه، سرانجام یافته است. فصل‌های میانی، هر یک، به یکی از موضوع‌های کلانی پرداخته که تأثیری بنیادی بر رشد و تحول حرفه داشته‌است. در این اثر تلاش شده تا موضوع های مهمی که مورد توجه همگان در حرفه است مورد فراموشی قرار نگیرد. از آنجا که گنجاندن همه مسائل و موضوع‌های مرتبط با رشته و حرفه با جزئیات آن‌ها دشوار می‌نماید، بنابراین طبیعی به‌نظر می‌رسد برخی از گوشه‌ها و کنارها از نظر دور مانده باشد.