پیشگفتار پیشرفت فناوری اطلاعات با سرعت فزاینده‌ای ادامه دارد و آثار خود را بر تمامی جنبه‌های زندگی انسان‌ها گذاشته است. در این میان رشته‌ حسابداری نیز از این آثار بی بهره نبوده است. فعالیت در شرایط رقابتی امروز موجب شده است مدیران روش‌های عملیاتی خود را تغییر دهند. شرایط محیط اقتصادی و قانونی که حسابداران در آن فعالیت می‌کنند نیز دستخوش تغییرات زیادی شده است. ویژگی اصلی حسابداری در دنیای تجارت امروز، تعامل حسابداران با سیستم‌های اطلاعاتی رایانه‌ای است. حسابداران باید در طراحی سیستم‌های اطلاعاتی مشارکت داشته باشند. در واقع، مهم‌ترین کار مشاوران حسابداری، طراحی، اجرا و ارزیابی سیستم‌های اطلاعاتی است. این در حالی است که اکثر سیستم‌های موجود در بازار توسط مهندسان رایانه‌ای و بدون مشورت با حسابداران حرفه‌ای طراحی می‌شود. دانشجویان رشته حسابداری، در نقش حسابدار، حسابرس و یا مدیر جزو کاربران اصلی سیستم‌های اطلاعاتی رایانه‌ای به شمار می‌روند. در نتیجه ضروری است که به منظور موفقیت در انجام وظایفشان، بر دانش، مبانی نظری، اصول طراحی سیستم‌های اطلاعاتی رایانه‌ای و نقش آن‌ها در اجرای عملیات حسابداری تسلط داشته باشند. با وجود اهمیت بسیار این مسئله، برنامه آموزشی رشته حسابداری از لحاظ بها دادن به موضوع سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری بسیار فقیر است؛ به طوری‌که در برنامه آموزشی رشته حسابداری در دانشگاه‌های کشورمان این درس در سطح کارشناسی ارشد به صورت یک درس سه واحدی اختیاری ارائه می‌شود. بنابراین بر آن شدیم که کتابی را در این زمینه تالیف نماییم تا خلاء‌های موجود در زمینه فهم سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری را برای دانشجویان مرتفع نماییم. در این کتاب سعی نمودیم به نوعی مطالب را سازمان‌دهی نماییم که تمامی مباحث با اهمیت پوشش داده شود. در تالیف این کتاب از منابع زیادی استفاده شده است. این منابع شامل مجموعه مقالات منتشر شده در مجله‌های معتبر دنیا و کتاب‌های منتشر شده است. همچنین در تالیف این کتاب از نسخه دوازده کتاب آقایان مارشال بی رامنی و پال جان استین بارت که در سال 2012 منتشر شده است، استفاده نموده‌ایم. مطالب کتابی که هم اینک از نظر خوانندگان گرامی می‌گذرد، در چهار بخش سازمان‌دهی شده است. در بخش اول کتاب، مبانی نظری سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری تشریح شده است. این بخش شامل پنج فصل است. در فصل اول با عنوان مقدمه‌ای بر سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری، اصطلاحات اصلی سیستم‌ها معرفی می‌شود و شرح داده می‌شود که چگونه سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری می‌تواند بر ارزش سازمان بیفزاید. در فصل دوم، مطالبی درباره فعالیت‌های اساسی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری در یک سیستم دستی ارائه شده است. این مطالب به دانشجویان کمک می‌کند تا بتوانند ارتباط میان فعالیت‌های انجام شده در یک سیستم دستی را با فعالیت‌های انجام شده در یک سیستم رایانه‌ای مرتبط نمایند. در فصل سوم، مفاهیم پردازش اطلاعات در سیستم‌های رایانه‌ای تشریح شده است. با توجه به استفاده از سیستم‌های اطلاعاتی یکپارچه، در ادامه این فصل سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمانی (ERP) معرفی شده است. همچنین در پیوست این فصل به منظور آشنایی دانشجویان با فناوری‌های جدید و اهمیت استفاده از آن‌ها برای افزایش کارایی و اثربخشی انجام فعالیت‌ها، فناوری شناسایی از طریق امواج رادیویی (RFID) معرفی شده است. در فصل چهارم با تاکید بر مدل داده رابطه‌ای، دانشجویان با پایگاه داده و قابلیت‌های سیستم مدیریت پایگاه داده آشنا می‌شوند. با توجه به تاثیر فراگیر اینترنت بر سیستم‌های اطلاعاتی رایانه‌ای، در فصل پنجم آثار اینترنت بر سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری مورد بحث قرار گرفته است. مطالب این فصل در دو قسمت سازمان‌دهی شده است. در قسمت اول این فصل، دانشجویان با برخی از مفاهیم پایه‌ای تجارت الکترونیک آشنا می‌شوند. در قسمت دوم، موضوع نسبتاً جدیدی که چند سالی است در مجامع حرفه‌ای دانشگاه‌ها مطرح می‌شود، با عنوان زبان گزارشگری مالی توسعه‌پذیر (XBRL) معرفی شده است. در بخش دوم کتاب که شامل شش فصل است، مباحث مربوط به کنترل و حسابرسی سیستم‌های اطلاعاتی رایانه‌ای ارائه شده است. در فصل ششم تقلب رایانه‌ای و عوامل موثر بر شکل‌گیری این پدیده تشریح شده است. در فصل هفتم کتاب، انواع تکنیک‌های سوء استفاده و تقلب رایانه‌ای معرفی شده است. در فصل هشتم، دانشجویان با مفاهیم امنیت اطلاعات و نقش اساسی آن در افزایش قابلیت اتکا سیستم‌های اطلاعاتی آشنا می‌شوند. در فصل نهم مباحثی به منظور افزایش محرمانگی داده‌ها و حفظ حریم خصوصی افراد ارائه شده است. در نهایت در فصل دهم مباحث مربوط به پردازش جامع و دسترسی‌پذیری سیستم‌های اطلاعاتی معرفی شده است. در پیوست فصل دهم به منظور آشنایی دانشجویان با مباحث جدید، مطالبی درباره رایانش ابری معرفی شده است. در واقع در پیوست این فصل دانشجویان با مفاهیم رایانش ابری، امکانات مختلف آن و مزایا و مخاطرات این فناوری آشنا می‌شوند. در فصل یازدهم نحوه حسابرسی سیستم‌های اطلاعاتی رایانه‌ای معرفی شده است. در قسمت اول این فصل ضرورت حسابرسی سیستم‌های اطلاعاتی رایانه‌ای مورد بحث قرار گرفته است. در قسمت دوم، انواع ابزارها و فنون حسابرسی به کمک رایانه تشریح شده؛ و در نهایت در قسمت آخر فصل مباحثی در خصوص حسابرسی مستمر و نقش سیستم‌های اطلاعاتی رایانه‌ای در انجام این نوع حسابرسی ارائه شده است. در بخش سوم کتاب حاضر، کاربردهای سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری در چرخه های مختلف تجاری توضیح داده شده است. این بخش مشتمل بر پنج فصل است. در فصل دوازدهم، چرخه درآمد شامل فروش، تنظیم صورتحساب، حساب‌‌های دریافتنی و دریافت‌های نقدی بیان شده است. فصل سیزدهم در برگیرنده چرخه مخارج شامل خریدها، دریافت کالاها، حساب‌های پرداختنی و پرداخت‌های نقدی است. در فصل چهاردهم با تاکید بر چرخه تولید، کاربرد روش‌های هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت و حسابداری صنعتی در سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری تشریح می‌شود. در فصل پانزدهم مباحث مربوط به چرخه حقوق و دستمزد و مدیریت منابع انسانی ارائه شده است. در نهایت مطالب ارائه شده در فصل شانزدهم به منظور آشنایی دانشجویان با نحوه ارتباط چرخه‌های مختلف با یکدیگر، بر سیستم گزارشگری و دفتر کل تمرکز یافته است. در بخش پایانی کتاب، به منظور آشنایی هرچه بیشتر دانشجویان با فرآیند طراحی و توسعه سیستم‌‌های اطلاعاتی، مباحثی در سه فصل سامان‌دهی شده است. در فصل هفدهم، چرخه عمر توسعه سیستم‌ها و مراحل انجام طراحی سیستم بیان شده است. با توجه به اهمیت استفاده از مدل‌های REAدر طراحی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری، در فصل هجدهم، چگونگی طراحی سیستم‌های اطلاعاتی با استفاده از این روش مطرح شده است. در فصل انتهایی کتاب نیز انواع استراتژی‌های توسعه سیستم‌‌های اطلاعاتی حسابداری که شامل خرید نرم‌افزار آماده، طراحی توسط کاربران نهایی، برون‌سپاری و استفاده از خدمات رایانش ابری تشریح شده است. از دیگر ویژگی‌های کتاب حاضر، ارائه پرسش‌های چهارگزینه‌ای و پرسش‌های تشریحی در پایان هر فصل است. در طول کتاب نیز سعی شده است از اشکال و نمودارهایی که می‌تواند به درک دانشجویان کمک نماید، استفاده شود.. در خاتمه از مساعدت و همکاری کلیه عزیزانی که در تهیه و چاپ این کتاب ما را یاری نموده‌اند، صمیمانه تشکر می‌نماییم. قطعاً کتاب حاضر خالی از اشکال نیست، لذا از تمامی استادان محترم، پژوهشگران، صاحب‌نظران و دانشجویان عزیز خواهشمندیم که دیدگاه‌های سازنده خود را ابراز نمایند تا به یاری خداوند در چاپ‌های بعدی مد نظر قرار گیرد. جهت برقراری ارتباط موثر و انتقال نظرات می‌توانید از طریق پست الکترونیک به آدرس‌هایmhd_moradi@um.ac.ir و یا bayat.naeimeh@yahoo.com با ما تماس حاصل نمایید. در پناه ایزد منان پیروز و پاینده باشید مهدی مرادی نعیمه بیات زمستان1392