عنوان : بررسی توان تمایزی سلولهای بنیادی با هدف استفاده در مهندسی بافت و پزشکی ترمیمی

مریم مقدم متین (نویسنده اصلی),
نوع اثر: تالیف
شماره چاپ: اول
تاریخ انتشار: اردیبهشت ۱۳۹۶
چکیده:

مدت‌‌هاست که انسان مجذوب توانایی ترمیم در حیوانات شده است. ترمیم یک فرآیند فیزیولوژیکی جالب توجه است که در آن بافت‌‌های باقیمانده پس از آسیب، تشکیل بخش از دست رفته بدن را سازماندهی می‌‌‌کنند. بعضی بی‌مهرگان مانند هیدر و کرم پهن پلاناریا با سرعت و دقت، بافت‌‌های خود را ترمیم می‌‌‌کنند. اکثر مهره‌داران بزرگ قادر نیستند ترمیم اندام کامل را انجام دهند، اگرچه آن‌‌ها در مراحل تکوین رویانی پیام‌‌ها و سازوکار‌‌هایی را جهت تولید بافت دارند (Brockes, 1997; Wolpert et al., 1971). از میان مهره‌داران بزرگ، به نظر می‌‌‌رسد پستانداران کمترین میزان توانایی ترمیم را داشته باشند. بارزترین مثال‌‌های ترمیم اندام کامل در پستانداران ترمیم شاخ در گوزن شمالی و کبد بعد از هپاتکتومی‌‌ جزئی در انسان می‌‌‌باشند (Brockes, 1997). تقریباً همه انواع ترمیم توسط سلول‌‌های بنیادی یا سلول‌‌های پیش‌ساز انجام می‌‌‌شوند. این سلول‌‌ها یا از قبل وجود دارند و یا توسط فرآیند تمایززدایی ایجاد می‌‌‌شوند. بعضی از مهره‌داران مانند سمندر بخش‌‌های از دست رفته بدن خود را از طریق تمایز‌زدایی سلول‌‌های اختصاصی شده و تبدیل آن‌‌ها به سلول‌‌های پیش‌ساز جدید، ترمیم می‌‌‌کنند. این سلول‌‌ها سپس تکثیر می‌‌‌یابند و بخش‌‌های تخصصی شده جدید اندام را تشکیل می‌‌‌دهند. بیشتر رویداد‌‌های ترمیم در پستانداران، مستقل از تمایززدایی هستند که با فعالیت سلول‌‌های بنیادی از پیش موجود و یا سلول ‌های پیش‌ساز انجام می‌‌‌شوند. سلول‌‌های بنیادی همچنین در ریشه و مریستم‌‌های انشعابی گیا‌هان وجود داشته و در واقع، واژه stem cell به مطالعات گیاه‌شناسی و توانایی بازسازی مریستم‌‌های گیاهی برمی‌‌‌گردد (Brockes, 1997; Kiessling and Anderson, 2003). امروزه از سلول‌‌های بنیادی به منظور درک سازوکار‌‌های اساسی تکوین انسان، بررسی تمایز ، آزمون مواد دارویی، مدل سازی و درمان بیماری‌‌هایی همچون دیابت، آسیب‌‌های طناب نخاعی، بیماری‌‌های قلبی، بیماری‌‌های نورودژنراتیو، ناهنجاری‌‌های سیستم ایمنی و غیره استفاده می‌‌‌شود. اگرچه تحقیقات در زمینه سلول‌‌های بنیادی منجر به درمان‌‌های مؤثر در پزشکی شده است، اما برای پیشرفت سلول‌ درمانی و استفاده گسترده آن در بالین باید مسیری طولانی طی شود که در آن موضوعات تکنیکی، قانونی، اخلاقی و ایمنی مورد توجه قرار گیرند.

کلمات کلیدی:
سلول بنیادی-مهندسی بافت-پزشکی ترمیمی, سلول بنیادی-مهندسی بافت-پزشکی ترمیمی