عنوان : رستم نامه نقالان

فاطمه ماه وان (نویسنده اصلی), محمدجعفر یاحقی (نویسنده اصلی),
نوع اثر: تالیف
شماره چاپ: اول
تاریخ انتشار: مهر ۱۳۹۸
ناشر: سخن
چکیده:

اگربرای ویژگان و برگزیدگان قوم ایرانی و ایران گرایان بی چون و چند روزگار ما نام «کوروش» و در گذشته ها «جمشید» شاخص ترین و نگین نام های تاریخ ملی ما باشد، بی گمان برای عموم مردم و دوستداران گمنام و بی ادّعای ایران و فرهنگ ایرانی در همۀ دوره ها «رستم» نامبردارترین نام ها و شایسته ترین برازندگان ایرانی خواهد بود. از این برتر و آشکارتر اگر به نام های به کار رفته در متون ادبی و به ویژه شعر و ضرب المثل های فارسی هم نظری بیفکنیم در میان نام های ایرانی نام رستم را بیش از هرنام دیگری ورد زبان ها و قلم ها خواهیم یافت. بنیاد روایات ژانر رستم نامه عموماً شاهنامه فردوسی است. یعنی روایات و خویشکاری های رستم از شاهنامه گرفته شده و بسته به زمان ها و موقعیت های مختلف شاخ و برگ و پر و بال پیدا کرده است. البته ممکن است روایات مربوط به رستم در فضای فرهنگ شفاهی ما فارغ از نفوذ شاهنامه هم وجود داشته که بنیاد آن ها به قبل از شاهنامه بازگردد. آنچه در این کتاب تحت عنوان رستم نامه می خوانید براساس نسخه خطی مصوّر رستم نامه مورّخ 24 رجب 1245، به خط نستعلیق محمد شریف نایکلی، در ابعاد 5/28×5/38 ، با 33 نگاره به شماره ثبت 62856 است که در کتابخانه مجلس شورای ملّی نگهداری می شود. موضوع این رستم نامه عبارت است از سرگذشت خاندان رستم از زمان گرشاسب و بعد هم سام تا زادن رستم و قضایای مربوط به او برپایۀ شاهنامه و بسیار حوادث دیگر که عمدتاً مربوط است به وقایع خاندان و فرزندان و فرزندزادگان رستم و رویدادهایی که بر برزو و جهانگیر و آذرگشسپ گذشته و با داستان-های زیادی در حوزۀ باورهای عامیانه مانند دیوان و پریان، و خانان چین و ارتباط این داستان ها با روایات سامی مانند شدادیان و عادیان و روایت های مربوط به عوج بن عنق. عمدۀ وقایع بر محور روابط عاشقانه و دلبستگی به دختر این یا آن پادشاه و هنرنمایی های پهلوانان و حوادثی که بر آنان گذشته می گذرد. بسیاری از این روایت ها چه در منظومه هایی دیگر نظیرگرشاسپ نامه سام نامه، شهریارنامه، برزونامه، فرامرزنامه، زرین قبانامه و چه در روایت های شفاهی و متون نقالی مانند: طومار هفت لشکر، طومار جامع نقالان، طومار جامع نقالی شاهنامه، و بالاخره شاهنامۀ نقالان به روایت مرشد عباس زریری، به صورت های دیگر دیده می شود، هرچند که استخوان بندی کلی مطالب در همه این روایت ها چندانی از هم دور نیست.

کلمات کلیدی:
رستم- شاهنامه- نقالی- تصحیح متن, رستم- شاهنامه- نقالی- تصحیح متن