منطقه کوه زر در بخش مرکزی کمربند ولکانیکی- پلوتونیکی خواف- بردسکن واقع در غرب تربت حیدریه در استان خراسان رضوی قرار دارد. اکتشافات گسترده دهه اخیر در کمربند مزبور موجب شناسایی ذخایر مختلف مس- طلای نوع غنی از اکسید آهن (IOCG) از جمله کوه زر شده است. انواع توف و گدازه های اسید تا حد واسط (ترشیاری زیرین) در ناحیه گسترش دارند. توده های نفوذی با ترکیب مونزونیت‌‌‍، گرانودیوریت و گرانیت در منطقه رخنمون دارند. کانی سازی به صورت رگه ای، داربستی و برش های گرمابی در زون های گسلی امتداد لغزدرون سنگ های آتشفشانی و نفوذی حادث شده است. متوسط عیار طلا 02/3 گرم در تن و ذخیره سنگ معدن با احتساب عیار حداقل 7/0 گرم در تن معادل 3 میلیون تن است. عیار مس در زون های کانی-سازی واقع در توده های نفوذی و مجاور آن بین 3/0 تا 1/1 درصد است. کانی های اصلی تشکیل دهنده مناطق کانی سازی کوارتز و اسپکیولاریت (بیش از 30 درصد) بوده، انواع سولفیدها در سطح زمین اندک است. طلا به صورت آزاد و به همراه کوارتز و اسپکیولاریت مشاهده می شود. بر اساس مطالعه ایزوتوپ های پایدار اکسیژن( ) در کوارتز و سیدریت و گوگرد ( ) درکالکوپیریت، بررسی های ژئوشیمیایی و حرارت سنجی، کانی سازی طلا (± مس) از محلول ماگمایی که سولفید آن بسیار کم و حالت فوق اکسیدان داشته، انجام شده است. کانی سازی منطقه کوه زر به لحاظ پاراژنز، دگرسانی و ابعاد در سطح جهانی بی نظیر است. با توجه به عدم وجود نمونه شناخته شده و مشابه در جهان این کانسار نوعی جدید و متفاوت از کانسارهای مس- طلای نوع اکسید آهن ((IOCG محسوب شده، به نام ذخایر طلای نوع غنی از اکسید آهن (IOG) یا نوع غنی از اسپکیولاریت معرفی و نام گذاری می شود. این کانسار غنی شدگی غیر عادی طلا و عناصر کمیاب خاکی سبک (LREE) و تهی شدگی در مس دارد.

کلمات کلیدی