اطلاعات در مورد واکنش جوانه زنی ژنوتیپ های نخود تحت تاثیر رژیم های مختلف حرارتی و تنش خشـکی با اهمیت است، لذا آزمایشی با هدف تعیین درجه حرارت های کاردینال، روزهای فیزیولوژی و زمان حرارتی مورد نیاز برای جوانه زنی ژنوتیپ های نخود انجام شد. شش ژنوتیپ نخود شامل: 361 MCC ،951 MCC، 180 MCC 873 ،MCC ،MCC 13 و MCC 463 در دو سطح تنش خشکی(4- بار) و بدون تنش ( صفر بار) در درجه حرارت های 3، 5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درحه سانتی گراد در محیط کنترل شده به صورت آزمایش اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار مورد مطالعه قرار گرفتند. درصد بذرهای جوانه زده به صورت روزانه ثبت و سرعت جوانه زنی بر اساس عکس روز تا 50 درصد ( تجمعی) جوانه زنی محاسبه شد. برای کمی سازی واکنش سرعت جوانه زنی به درجه حرارت، تعیین دما های کاردینال و همچنین روز های فیزیولوژی و زمان حرارتی مورد نیاز برای جوانه زنی از مدل دندان مانند استفاده شد. درجه حرارت، تنش خشکی و برهم کنش درجه حرارت و تش خشکی، تأثیر بسیار معنی‌داری بر درصد و سرعت جوانه‌زنی ژنوتیپ‌های نخود داشتند. بطور کلی متوسط دامنه درجه حرارت مطلوب برای جوانه‌زنی ژنوتیپ‌ها در شرایط تنش و بدون تنش مشابه و برابر 26-20 درجه سانتی‌گراد برآورد شد. در این آزمایش میانگین درجه حرارت پایه (میانگین ژنوتیپ‌ها) برای جوانه‌زنی در شرایط تنش و بدون تنش به ترتیب 5/4 و 2/4 درجه سانتی‌گراد برآورد شد. در این رابطه تنوع ژنوتیپی قابل توجهی از نظر درجه حرارت پایه مشاهده نشد. تنها در شرایط تنش خشکی، تفاوت‌های قابل ملاحظه‌ای میان ژنوتیپ‌ها از نظر روزهای فیزیولوژی و زمان حرارتی مورد نیاز برای جوانه‌زنی ژنوتیپ‌ها وجود داشت. تنش خشکی زمان حرارتی مورد نیاز برای جوانه‌زنی بذر را 8/2 برابر نسبت به شرایط بدون تنش افزایش داد.

کلمات کلیدی