آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقات شوری دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در بهار سال 1386به اجرا در آمد. درکرتهای اصلی تراکم بوته در چهار سطح (10، 20، 30و 40 بوته در متر مربع) و در کرت فرعی برداشت در دو مرحله (رسیدگی کامل و 50 درصد گلدهی) قرار گرفتند. اثر تراکم بر عملکرد دانه، وزن هزار دانه، شاخص برداشت، درصد و عملکرد روغن و عملکرد پروتئین در مرحله رسیدگی معنی دار (05/0≥ P) گردید. در مرحله گلدهی نیز اثر تراکم بر عملکرد علوفه و عملکرد پروتئین معنی دار شد. نتایج نشان داد که تفاوت معنی داری بین عملکرد ماده خشک، درصد و عملکرد پروتئین بین مرحله رسیدگی کامل و گلدهی وجود داشت. بیشترین عملکرد دانه (2590 کیلو گرم در هکتار) و عملکرد روغن کوشیا (7/357 کیلوگرم در هکتار) مربوط به تراکم 20 بوته و کمترین آن مربوط به تراکم 10 بوته در متر مربع بود. بیشترین عملکرد پروتئین (3390 کیلو گرم در هکتار) نیز مربوط به تراکم 30 بوته در متر مربع با برداشت در زمان 50 درصد گلدهی بود. با توجه به نتایج به دست آمده جهت حصول حداکثرعملکردکیفی بهتر است تراکم 30 بوته در متر مربع اعمال شود و علوفه کوشیا در زمان 50 درصد گلدهی برداشت شود. جهت تولید دانه و روغن در شرایط آ ب و هوایی مشهد بهترین تراکم 20 بوته در متر مربع بود.

کلمات کلیدی