اثرات متقابل بین گیاهان ساختار جوامع را تحت تاثیر قرار داده و حضور یا عدم حضور گونه های خاص را در جامعه مشخص می کند. روابط بین دو گیاه ممکن است به صورت کمک به رشد و بقاء ( تسهیل ) و یا بصورت اثر منفی ( رقابت ، آللوپاتی ، انگلی ) باشد. در این تحقیق تعادل بین اثر رقابت و تسهیل بین گیاه پرستار درمنه کوهی (Artemisia aucheri Bioss. ) و گیاه علفی چندساله بروموس (Bromus tomentellus Bioss. ) بررسی شد . نمونه برداری از گیاهان در حالتی که هرکدام از گیاهان به تنهایی در منطقه وجود دارند و هم چنین در وضعیتی که بروموس در داخل بوته درمنه می روید ، در مرحله حداکثر رشد رویشی بروموس و سپس در مرحله بذردهی بروموس، انجام شد. شدت تابش نور، دمای هوا ، میزان رطوبت نسبی لایه سطحی خاک و میزان عناصر خاک در زیراشکوب گیاه درمنه و فضای باز مجاور اندازه گیری و مقایسه شدند. همچنین، میزان پرولین به عنوان معیاری از شدت تنش در اندام هوایی درمنه و بروموس مورد سنجش قرار گرفت. آنالیز آماری داده های مربوط به دمای هوا و شدت تابش نور نشان داد که شرایط مساعد دمایی و رطوبتی در زیراشکوب درمنه نسبت به فضای باز، موجب می شود که تاج پوشش درمنه به عنوان سد حفاظتی در جهت استقرار گیاه بروموس عمل کند . از طرف دیگر با مقایسه میزان پرولین و بررسی تنش وارده مشخص شد که با افزایش تعداد بروموس های مستقر شده در زیراشکوب درمنه رقابت بین این دو گیاه، (به ویژه در فصل تابستان) افزایش یافته و از شادابی بوته های درمنه کاسته می شود. به نظر می رسد رشد گیاه بروموس در یک ارتباط تعادلی با گیاه درمنه بین دو فرآیند رقابت و تسهیل شکل می گیرد، که این تعادل ممکن است متناسب با شرایط محیطی و مراحل رشدی گیاه به سمت رقابت یا تسهیل تغییر جهت دهد.

کلمات کلیدی