میکروسکوپ اسکنینگ از سال 1965 مورد استفاده قرار گرفت و به علت اینکه امکان بررسی تقریبا سه بعدی سطح سلول ها، بافت ها و اندام ها رافراهم می آورد حائز اهمیت است در این میکروسکوپ یک اشعه بسیار باریک حدود ده نانومتر به سطح نمونه برخورد کرده و با اتم های ماده وارد واکنش می شود و باعث تفرق الکترون ها، ایجاد اشعه x و الکترون های ثانویه می گردد. نقاط برجسته و فرو رفته به ترتیب الکترون های ثانویه پر انرژی و کم انرژی ایجاد می کنندکه از این الکترون ها برای نقشه برداری سطح شی استفاده می شود. در این تحقیق هدف مطالعه مورفولوژی ساختارهای سطح جنین توتیای دریایی Echinometra mathaei در مراحل مختلف سیر تکوین از جمله تسهیم، مورولا، بلاستولا، گاسترولا، مرحله پیش لاروی و لاروی می باشد. برای دستیابی به این هدف ابتدا گامت ریزی با تزریق کلرید پتاسیم 5/0 مولار القا می گردد. بعد از لقاح گامت ها، درطی مدت زمان لازم مراحل تکوینی سپری می گردد. در ادامه جنین ها در مراحل مختلف با استفاده از گلوترآلدئید 5/2% فیکس شده سپس قطعاتی از لام را تهیه می کنیم که قابل نصب بر روی stub باشد. یک قطره از جنین های فیکس شده را برروی لام قرار می دهیم و نمونه را برای مدت ده دقیقه در هوای آزاد گذاشته تا خشک گردد. سپس نمونه ها را با آب مقطر شستشو داده تا کریستال های نمک حذف گردد. در نهایت نمونه را برروی stub قرار داده و با پوشش طلا به مدت 60 ثانیه در 5 میلی ولت پوشش دهی می کنیم و تحت مطالعات میکروسکپی قرار می دهیم. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که مطالعات میکروسکوپی تمامی مراحل سیر تکوین در جنین توتیای دریایی گونه غالب بندر عباس با مطالعات میکروسکوپی گونه های دیگر از جنین این جانور قابل مقایسه است. در روش بکار گرفته شده در این مطالعه که برای اولین بار در آماده سازی نمونه ها برای میکروسکوپ اسکنینگ مورد استفاده قرار گرفت در مقایسه با روش متداول نیاز به استفاده از اتانول و فیکساتور ثانویه نداشته، همچنین کم هزینه تر، درمدت زمان کوتاه تر و با استفاده از مواد و امکانات کمتری انجام می پذیرد. از آنجایی که ساختارهای لاروی به علت دارا بودن اسکلت و اسپیکول های بسیار حساس و شکننده در مراحل آبگیری با اتانول دچار تخریب می گردند لذا می توان از روش ذکرشده در بالا برای آماده سازی نمونه های لاروی استفاده کرد.

کلمات کلیدی