نظر به روند رو به رشد سطح زیر کشت و مصارف کانولا در کشور، اهمیت بررسی خصوصیات فیزیکی آن جهت طراحی بهینه ی تجهیزات انبارداری، حمل و نقل، بوجاری، فرآوری و بسته بندی با هدف افزایش کارایی فرآیند و کاهش ضایعات آن بیش از پیش ضروری به نظر می رسد. در این مقاله، خواص هندسی، ثقلی و اصطکاکی چهار واریته کانولای متداول در ایران (به نام های اس.ال.ام، هایولا، اکاپی و اورینت) با میانگین رطوبتی 5/6% مورد بررسی قرار گرفت. خواص هندسی و ثقلی شامل: طول و قطر دانه، میانگین هندسی قطر، ضریب کرویت، وزن هزار دانه، حجم، دانسیته ذره، دانسیته توده و تخلخل بودند. نتایج نشان داد که دامنه طول دانه از 925/1 تا 153/2 میلیمتر، دامنه قطر دانه 541/1 تا 93/1 میلیمتر، حداکثر میانگین هندسی قطر 609/1 میلیمتر در واریته هایولا و حداقل آن 446/1 میلیمتر در واریته اس ال ام، حداکثر ضریب کرویت 77/0 در واریته اورینت و حداقل آن 74/0 در واریته اس. ال. ام.، وزن هزار دانه از 85/2 تا 90/3 گرم، دامنه حجم از 67/2 تا 45/4 میلیمتر مکعب، دانسیته ذره از 1150 تا 1310 کیلوگرم بر متر مکعب، دانسیته توده از 1/710 تا 8/738 کیلوگرم بر متر مکعب و تخلخل بین 36% تا 44% می باشد. همچنین در این پژوهش خواص اصطکاکی دانه کانولا شامل زاویه های ریپوز پر کردن و تخلیه ضریب اصطکاک استاتیکی بر روی پنج سطح اصطکاکی (شامل آهن گالوانیزه، شیشه، فایبرگلاس، تخته سه لا و لاستیک) اندازه گیری شدند. زاویه های ریپوز پر کردن و تخلیه به ترتیب در دامنه 54/28- 86/27 و 604/27-484/25 حاصل شدند و در کلیه واریته ها لاستیک بیشترین و شیشه کمترین ضریب اصطکاک را دارا بود.

کلمات کلیدی