وقف همواره یکی ازپشتوانه های مهم فرهنگ وتمدن ایرانی دردوران پس ازاسلام بوده است.درعهدمغول باتوجه به وسعت ویرانی هاوآشفتگی هاونیزسلطه عنصرغیرمسلمان وبیگانه بااین فرهنگ وتمدن ،آنچه به اتکای وقف انجام گرفت اهمیت دوچندان می یابد.به عبارت دیگردرایران این زمان وقف عاملی زیربنایی واساسی درجلوگیری ازگسست تمدنی وفرهنگی وتضمین کننده تداوم نسبی آن بود.جلوه های این موضوع رامی توان درایجاد مجموعه هایی نظیرربع رشیدی ،شنب غازانی وشهرسلطانیه مشاهده کرد.بااین همه آن طورکه ازاخباروآگاهی های تاریخی برمی آید اجرای سنت وقف وحفظ موقوفات دراین عصرباچالش ها،نابسامانی هاوفرازونشیب های فراوانی همراه بوده است.مقاله حاضربافرض گرفتن وجود این وضعیت،به بررسی وتحلیل دلایل وعوامل آن می پردازد.لازم به ذکراست که تمرکزاین مقاله عمدتا براوضاع مناطقی ازایران است که تحت سلطه مستقیم حکومت ایلخانی قرارداشتند.چه وضعیت اوقاف درقلمروحکومت های محلی این عصرنظیرقراختاییان کرمان،اتابکان یزد،آل کرت،سلجوقیان روم و...ازجهاتی متفاوت ودرخوربررسی های جداگانه می باشد.

کلمات کلیدی