چکیده: محدودیت منابع آب در کشورهای واقع در مناطق خشک و نیمه خشک، یکی از مهمترین معضلات موجود در بخش کشاورزی است. از این رو استفاده از منابع آبی غیر متعارف (از جمله پساب تصفیه خانه ها) در این کشورها روز به روز از اهمّیت بیشتری برخوردار می شود. کاربرد پساب به عنوان یک منبع دائمی آب در کشاورزی علاوه بر تأمین بخشی از نیازهای آبی این بخش، باعث صرفه جویی و دوام منابع آبی موجود نیز می گردد. علاوه بر این وجود عناصر غذایی گیاهی در پساب تصفیه خانه ها، مصرف کودهای شیمیایی و بالطبع اثرات زیست محیطی استفاده از آنها را کاهش می دهد. به کار گیری پساب در کشاورزی اگر چه با فواید زیادی توأم است ولی چنانچه این امر بدون برنامه ریزی دقیق و اعمال مدیریت و نظارت صحیح انجام پذیرد می تواند اثرات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی حاد و متعددی را در پی داشته باشد که از آن جمله می توان به: عدم پذیرش ازسوی مردم، عدم وجود بازار مناسب برای عرضه محصولات تولیدی، شور و سدیک شدن خاک به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک، تجمع عناصر سنگین و سایر عناصر سمی در خاک و گیاهان، آلودگی منابع آب سطحی و زیرزمینی و از همه مهمتر شیوع بیماری های مختلف، اشاره نمود. مقاله حاضرکه براساس نتایج تحقیقات مختلف صورت گرفته در نقاط مختلف دنیا تدوین شده است، موضوعات فوق را به تفصیل مورد بررسی قرار داده و راهکارهای مناسبی را در جهت کاهش اینگونه مسائل ارائه می دهد. در همین راستا هماهنگی های مورد نیاز بین بخش های ذی نفع نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

کلمات کلیدی