چکیده: مفهوم مشارکت در ادبیات گفتاری و نوشتاری به طور عمده با نگاهی مثبت و موثر ارزیابی شده و زمانیکه به صورت نظری در حوزه های طراحی و برنامه ریزی (در معماری یا شهرسازی) از آن یاد شده مورد اقبال زیاد بوده است. اما آیا در کاربرد و عمل نیز چنین دیدگاهی وجود دارد؟ به عبارتی دیگر آیا استفاده از مشارکت به صورت عملی و واقعی می تواند برآورده کننده اهداف مورد نظر باشد یا بیشتر شبیه نوعی شعار و کلیشه و بعضا کاذب مورد استفاده است. برای پاسخ دادن به این سوال لازم است تا با استفاده از بررسی دقیق و موشکافانه نظریه ها و نمونه های کاربردی مشارکتی در طراحی به مقایسه میان مشارکت های کاذب و واقعی پرداخت تا از طریق آن بتوان گونه هایی از مشارکت را که به صورت معنادار و واقعی به نتایج موثر دست یافته اند را شناسایی و نقاط ضعف گونه های ناموفق را نیز بازگو کرد. از این رو پرداختن به موضوعاتی نظیر زمینه مشارکت، افراد مشارکت کننده، هدف از مشارکت، زمان مشارکت، چگونگی تاثیرگذاری نهادهای قانونی بر روند مشارکت و ... در حوزه های طراحی معماری و شهری مورد نظر است. هر پروژه مشارکتی از چهار عضو مشارکت کننده مهم تشکیل شده است: طراح(که عمدتا معمار یا شهرساز است)، کاربر(کسی که از نتایج حاصل استفاده می کند)، کارفرما(کسی که هزینه ها و مسئولیت ها را بر عهده دارد) و قانون گذار (به عنوان یک مرجع بالادست در حوزه تصمیم سازی). تحلیل نحوه تعامل هریک از این چهار بخش با یکدیگر و چگونگی دخالت آنها در بخشهای مختلف پروژه نشان دهنده واقعی (معناداری) و غیر واقعی(کاذب) بودن مشارکت است.

کلمات کلیدی