چکیده : تغییرات مورفولوزیکی جمجمه چنگرهای سه جمعیت تالابی شمال ایران بر اساس روشهای ژئومتریک مورفومتری(shape PCA,Thin-Plate splines and Partial Warp) مورد مطالعه قرار گرفت.داده های کارتزین بر اساس هفت لندمارک برای دیدجانبی، نه لند مارک برای دید پشتی و 10 لند مارک برای دید شکمی، از 68 جمجمه چنگر متعلق به سه تالاب انزلی،فریدونکنار و گمیشان استخراج گردید.ردیف داده های کارتزین با استفاده از روشProcrustes least-squers superimposition(GLS) هم تراز (Alignment) گردید. اندازه های مرکزی (Centroied sizes) برای تک تک نمونه ها محاسبه شد و تفاوت در اندازه میان جنسیتها و جمعیت ها توسط تحلیل آنالیز واریانس آزمون گردید. تحلیلهای جداگانه برای اندازه و شکل،وجود دوریختی جنسی را در شکل و اندازه جمعیتها نشان داد بنابراین تحلیلهای جمعیتی برای هر جنسیت بطور جداگانه انجام شد.تنوع شکلی در دید جانبی جمجمه بیشترین دوریختی جنسی را نشان داد.الگوی تنوع شکلی جمجمه در سه جمعیت مورد بررسی براساس تغییرات شکلی همسان (Uniform) و ناهمسان (Nonaffine) در هر سه طرف جمجمه دارای تفاوت معنی دار بود. تحلیلهای ژئومتریک جدایش قابل ملاحظه ای را برای سه جمعیت براساس PW1 و PW2 و دو مؤلفه اول Shape PCA نشان داد.تحلیل توابع تشخیص(CVA) بر اساس PW ها جمعیتها را کاملا از یکدیگر مجزا نموده و نمونه های متعلق به هرجمعیت را به درستی دسته بندی کرد. نتایج علاوه بر آشکار ساختن تفاوت مورفولوژیکی جمجمه ای میان سه جمعیت، نشان داد که تحلیلهای ژئومتریک مورفومتری ابزار قدرتمند در بررسی های مورفولوژیکی برای اهداف سیستماتیکی در این تاکسون می باشند.

کلمات کلیدی