به‌منظور حصول اطمینان از حذف یا کاهش فلزات‌سنگین مس، نیکل، روی و کروم از فاضلاب‌های صنعتی توسط فیلتر شن-خاک–ماده‌آلی و بررسی امکان استفاده مکرر از آن، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با شانزده تیمار و چهار تکرار انجام گرفت. لوله های پلی اتیلن به ارتفاع 5/66 و قطر 10 سانتی‌متر انتخاب و به ترتیب از پایین به بالا به‌وسیله ریگ درشت به ارتفاع 15 سانتی‌متر، شن به ارتفاع 15 سانتی‌متر، خاک به ارتفاع 5/2 و یا 5 سانتی‌متر، ماده‌آلی به ارتفاع 15 سانتی‌متر، ریگ ریز به ارتفاع 5 سانتی‌متر پر شدند. سپس به مجموعه فیلتر مذکور فاضلاب صنعتی یک کارخانه آبکاری به میزان 1100 میلی‌لیتر اضافه شد و پس از خشک‌شدن کامل سطح آن 30 میلی‌لیتر از زه‌آب حاصل‌شده جمع‌آوری و به‌منظور اندازه‌گیری pH و غلظت فلزات‌سنگین مس، نیکل، روی و کروم به وسیله دستگاه جذب‌اتمی به آزمایشگاه انتقال داده شد و این عمل برای هر فیلتر به تعداد نه مرتبه (9 حجم منفذی = PV = 9 pore volume‌9) تکرار گردید. نتایج این مطالعه نشان داد که کاربرد فیلتر شن-خاک–ماده‌آلی باعث افزایش معنی‌دار pH زه‌آب خروجی به محدوده خنثی تا کمی قلیایی و در اکثر موارد کاهش معنی‌دار غلظت فلزات‌سنگین مورد بررسی شد. همچنین مکانیزم‌های احتمالی همچون جذب، رسوب، تبادل یونی و کمپلکس شدن که باعث تغییر در خصوصیات شیمیایی زه‌آب حاصله گشته نیز مورد بحث قرار گرفت. به‌طور‌کلی می‌توان گفت که کاربرد این فیلترها در حذف یا کاهش عناصر سنگین مورد مطالعه از فاضلاب‌های صنعتی مؤثر و قابل توصیه می‌باشد.

کلمات کلیدی