کشور ایران با دارا بودن حدود 974 تریلیون فوت مکعب گاز طبیعی در ابتدای سال 2007 میلادی (حدود 16 درصد از ذخائر جهانی)، دومین دارنده ذخائر گازطبیعی به شمار می رود [1]. بخش اعظم گازهای مذکور حاوی سولفید هیدروژن بوده و به اصطلاح ترش می باشند. به همین جهت، تبدیل سولفید هیدروژن موجود در گاز طبیعی به گوگرد از اهمیت ویژه ای در کشور ما برخوردار است. متأسفانه تمامی واحدهای موجود بازیافت گوگرد (SRU) پالایشگاه های گاز طبیعی کشور و حتی واحدهای گوگرد سازی در حال ساخت منطقه عسلویه، مبتنی بر فرایند بسیار قدیمی - کلاوس- می باشند. فرآیند مذکور به دلیل نیاز به کاتالیزورهای ویژه نسبتا گران قیمت بوده و به خاطر دارا بودن راندمان پایین بازیافت گوگرد باعث تخریب قابل توجه محیط زیست می گردد. در این مقاله ضمن معرفی برخی تکنولوژیهای نوین بازیافت گوگرد از قبیل روش های مبتنی بر زیست فناوری (به کارگیری میکروارگانیسم ها) و تجزیه حرارتی سولفید هیدروژن، نسبت به بررسی فنی - اقتصادی فرآیند ترمولیز سولفید هیدروژن و مقایسه آن با فرآیند متداول کلاوس اقدام شده است. در فرآیند اخیر سولفید هیدروژن مستقیماً تبدیل به هیدروژن و گوگرد شده و توسط یک راکتور غشائی، اجزای فوق الذکر از یکدیگر جدا می شوند. در این روش نه تنها مقدار بسیار ناچیزی گوگرد از طریق مشعل و به صورت اکسید های مختلف گوگرد وارد محیط زیست می شود، بلکه مقدار متنابهی گاز هیدروژن نیز تولید می گردد که می تواند به عنوان یک منبع انرژی قابل اطمینان، پاک و سازگار با محیط زیست در صنایع مختلف نفت، گاز و پتروشیمی (مانند تولید متانول و آمونیاک) و یا جهت سوخت خودرو مورد استفاده قرار گیرد . اگرچه در حال حاضر اغلب فرآیندهای مذکور در مقیاس آزمایشگاهی بوده و هنوز کاربرد صنعتی پیدا ننموده اند، لیکن پیش بینی می شود که فرآیند تجزیه حرارتی سولفید هیدروژن تا سال 2010 میلادی به مرحله کامل تجاری شدن رسیده و جایگزین فرآیند کلاوس در پالایشگاه های گاز دنیا شود.

کلمات کلیدی