مقدمه و هدف: با گسترش تولید و کاربرد دستگاه‌های مولد امواج الکترومغناطیسی و به ویژه پیدایش و استفاده همگانی از دستگاه‌های تلفن همراه، مسئله خطرات احتمالی این امواج به طور فزاینده‌ای توجه محققین را در حوزه‌های مختلف بیولوژی و پزشکی به خود معطوف کرده است. از آنجا که دستگاه‌های تلفن همراه اغلب در موقع استفاده در مجاورت مغز قرار می‌گیرند و هم‌چنین افراد با سن کم نیز به میزان بالا از این دستگاه‌ها استفاده می‌نمایند، لذا هدف مطالعه حاضر اثر امواج تلفن همراه با فرکانس 940 مگاهرتز بر یادگیری و حافظه فضایی موش‌های آزمایشگاهی نژاد بالب‌سی است. مواد و روش‌ها: این یک مطالعه تجربی است که در سال 1387 در آزمایشگاه تحقیقاتی تکوین جانوری دانشگاه آزاد اسلامی ‌مشهد انجام شد. در این جستار60 سر موش نوزاد نژاد بالب‌سی مورد استفاده قرار گرفت. گروه‌های مورد مطالعه شامل تیمار (به مدت 20 روز هر روز 3 ساعت پس از تولد تحت تأثیر امواج قرار داشته اند)، شاهد آزمایشگاهی (در مدت مشابه در شرایط آزمایشگاهی و در دستگاه مولد امواج اما خاموش قرار گرفته اند) و کنترل (تحت شرایط طبیعی حیوان خانه) بودند. برای بررسی حافظه و یادگیری از ماز آبی موریس و ماز شعاعی استفاده گردید و مطالعات هیستولوژیک هیپوکامپ به روش دایسکتور انجام شد. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از نرم‌افزار SPSS و آزمون آماری آنالیز واریانس یک طرفه تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌ها: نتایج حاصل از ماز آبی موریس دلالت بر افزایش میانگین زمان لازم برای یافتن سکوی پنهان در گروه تیمار شده نسبت به شاهد آزمایشگاهی و کنترل داشت، هم‌چنین نتایج حاصل از ماز شعاعی نیز کاهش معنی‌داری در گروه‌های مختلف مورد آزمایش در خطای حافظه‌کاری و خطای حافظه فضایی نشان داد(05/0p< ). دانسیته نورون‌های مشاهده شده در مطالعات هیستولوژیک هیپوکامپ اختلاف معنی‌دار بین گروه تیمار با دو گروه شاهد آزمایشگاهی و کنترل نداشت. نتیجه‌گیری: تغییرات توانایی یادگیری (افزایش زمان جستجو)، افزایش خطای حافظه فضایی (ورود به بازوی بدون غذا) و افزایش خطای حافظه‌کاری (ورود مجدد به بازوی حاوی غذا) در موش‌های تیمار شده نسبت به شاهد آزمایشگاهی و کنترل نشان دهنده اثرات عمیق امواج بر حافظه و یادگیری موش‌های نژاد بالب‌سی می‌باشد.

کلمات کلیدی