کاشت نخود در بهار معمولا سبب مواجهة گیاه با شرایط کم آبی و کاهش عملکرد می شود.لذا این آزمایش به منظور بررسی خصوصیات فنولوژیکی، اجزاء عملکرد و عملکرد ژنوتیپ های نخود در کاشت پائیزه در سال زراعی 79-1378 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد به مرحله اجرا درآمد. سی ژنوتیپ نخود متحمل و یک ژنوتیپ حساس به سرما در دو تاریخ کاشت (26 مهر و 13 آبان) به صورت آزمایش مقدماتی مقایسه با شاهد حساس به سرما کشت شدند. تاریخ کاشت اثر معنی داری بر مرحله و تیپ رشدی گیاهان قبل از سرمای زمستان داشت (05/0P<). گیاهان کاشت اول در مرحله رویشی پیشرفته تری بوده و اغلب ژنوتیپ ها دارای تیپ رشدی نیمه خوابیده بودند. درصد بقاء پس از زمستان در گیاهان کاشت دوم بیش از گیاهان کاشت اول بود. دوره رشد رویشی گیاهان کاشت اول حدود 23 روز بیشتر از گیاهان کاشت دوم بود ولی گیاهان کشت شده در دو تاریخ کاشت از نظر دورة زایشی تفاوت معنی داری با یکدیگر نداشتند. تعداد غلاف در بوته در کاشت اول بیش از کاشت دوم بود که منجر به افزایش عملکرد تک بوته در این کاشت شد. از سوی دیگر به دلیل درصد سبز و درصد بقای بالاتر گیاهان در کاشت دوم، در مجموع عملکرد دانه در کاشت دوم حدود دو برابر گیاهان کاشت اول بود. در کاشت اول عملکرد دو ژنوتیپ و در کاشت دوم عملکرد 13 ژنوتیپ بیشتر از 100 گرم بر متر مربع بود و ژنوتیپ 49 MCC در هر دو کاشت بالاترین عملکرد را داشت (بیش از 190 گرم بر متر مربع). با توجه به نتایج حاصله به نظر می رسد تعدادی از ژنوتیپ های مورد استفاده را می توان به عنوان ژنوتیپ های مناسب و پر تولید جهت کاشت پائیزه پیشنهاد نمود.

کلمات کلیدی