پس از پیروزی انقلاب اسلامی، قانون اساسی مشروطیت که بر سلطنت استوار شده بود، ناپذیرفتنی محسوب شد. ولی استلزام عقلی حکم می کرد که طرد وضع پیشین، تنها هنگامی مقبول می افتد که انقلابیون پیروزمند به شکل یک متن مدون، اعلام کنند که مدعیات جدید آنها چیست و چه برنامه ای را برای پیاده سازی آنچه وعده داده اند پیش خواهند گرفت. به همین دلیل، مجلسی به نام مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی که به مجلس خبرگان قانون اساسی مشهور شده است، برای نهایی سازی متن پیش نویس قانون اساسی که پیشاپیش تهیه شده بود، تشکیل شد. همه قوانین اساسی، برآمده از اوضاع اجتماعی زمانه تدوین متن قانون هستند و نمی توانند نسبت به مسائل و رویدادهای همعصر خود، ساکت بمانند. ایران کشوری چند قومی است افزون بر آن که بلا درنگ پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تنش های قومی مبتنی بر خود مختاری طلبی، استقلال خواهی و تجزیه طلبی، در مرزها و استان های مرزی کشور پدیدار شد. نگارنده در این مقاله تلاش خواهد کرد نشان دهد که خبرگان قانون اساسی ( که از میان جمع هفتادوسه نفره، سی و سه نفر را بنا به دلیل وابستگی قومی یا تعلق خاطر به استان های قوم نشین گزینش کرده است ) چه نگرشی نسبت به مسأله قومیت در هنگامه تدوین قانون اساسی داشته اند. گمان نخستین نگارنده این است که خبرگان منتخب، نگرشی پنج وجهی ( مذهبی، بدیهی، عقلانی، انقلابی، فقهی ) به مسأله قومیت داشته و در مجموع آن را زیر مجموعه ای بی اهمیت از جامعیت دین اسلام تلقی نموده اند. در این بررسی با بهره گیری از نمودارها و جدول های بسیار، سی و شش اصل قانون اساسی گزینش و به محک زده شده است.

کلمات کلیدی