قنوات جزء منابع آب زیرزمینی در مناطق خشک و نیمه خشک ایران به حساب می آیند ومنطقه گناباد به دلیل داشتن قنوات فراوان اسطوره ای ,مانند قنات قصبه در این زمینه حائز اهمیت فراوان است .بررسی های صورت گرفته در دشت گناباد ,طی 30 ساله گذشته ,به ویژه از دهه 1360 به این طرف, حاکی از این است که دو عامل اصلی در کاهش آبدهی قنوات موثر می بتاشد. یکی افت سطح آب زیرزمینی و دیگری پدیده تغییر اقلیم جهانی است که اثرات آن در کشور ما به صورت خشکسالی های شدید نمود یافته و در تشدید افت سطح آب و کسری مخزن زیرزمینی موثر واقع شده است این دو عامل منطقه گناباد را به شدت دچار بحران آب نموده اند , به طوری که در حال حاضر دشت گناباد یکی از دشت های ممنوعه حفر چاه به حساب می اید.پیامد مستقیم افت سطح آب زیرزمینی و کسری ذخایر آب در این منطقه به صورت خشک شدن و کاهش دبی قنوات بوده است که عواقب ثانویه آن نظیر خشک شدن اراضی کشاورزی, کاهش درامد روستاییان و به تبع آن تخلیه روستاها و افزایش مهاجرت به شهرهای دیگر ظاهر شده است . در این بررسی از روشهای آماری , توصیفی , همبستگی و تحلیل اسنادی استفاده شده است و مشخص شده است که بین آبدهی قنات وکاهش سطح زیر کشت ارتباط مستقیمی وجود دارد, به طوری که در سالهای 1376 تا 1385 یعنی به مدت 9 سال, آبدهی قنوات 23% و به تبع آن سطح زیر کشت 59% کاهش یافته است همچنین بین مهاجرت روستاییان و آبدهی قنوات همبستگی وجود دارد به طوری که 14% مهاجرت روستاییان ناشی از کاهش آبدهی قنوات بوده است.

کلمات کلیدی