برخی گیاهان قادرند در خاکهایی با مقادیر کم فسفر محلول بخوبی رشد کنند. مقدار جذب فسفر توسط این گیاهان نسبت به سایر گیاهان بیشتر است. عمدتا این گیاهان دارای کارایی جذب فسفر بیشتری هستند. کارایی جذب بستگی به اینفلاکس (Influx) و اندازه سیستم ریشه دارد. کارایی جذب بالای فسفر در گیاه گندم مربوط به بزرگ بودن اندازه سیستم ریشه است در حالیکه برای گیاه چغندر قند مربوط به بالا بودن اینفلاکس فسفر است (1). اینفلاکس که مقدار جذب فسفر در واحد طول/سطح ریشه ودر واحد زمان است نقش مؤثرتری در کارایی جذب دارد. لازمه افزایش اینفلاکس فسفر، افزایش غلظت آن در فاز محلول خاک است. یکی از عکس العملهای طبیعی گیاه در شرایط کمبود فسفرتراوش ترکیبات آلی توسط ریشه بمنظور افزایش حلالیت فسفردر خاک است. عقیده بر این است که تراوش ترکیبات آلی با وزن مولکولی کم شامل اسیدهای آلی، آمینو اسیدها، قندها،فنلیکها و غیره می توانند بر حلالیت فسفر در خاک مؤثر باشند. حضور و تأثیر برخی ازاین ترکیبات بر روی حلالیت فسفرمثل سیتریک اسید ، مالیک اسید و اگزالو اسید در تراوه های ریشه بعضی از گیاهان به اثبات رسیده است (2، 3، 4). در این تحقیق بالا بودن اینفلاکس و جذب فسفر توسط گیاه چغندر قند انگیزه ای بود برای بررسی تراوه های ریشه چغندر قند به منظور تعیین ترکیبات آن توسط HPLC-MS . استفاده از تکنیک HPLC-MS که روشی برای شناسایی ترکیبات جدید می باشد امکان پاسخ به این سؤال را فراهم می کند که آیا علاوه بر ترکیبات آلی گزارش شده، ترکیبات جدید دیگری در تراوه های ریشه گیاهان وجود دارد که در حلالیت فسفر خاک مؤثر باشد؟

کلمات کلیدی