دراکثر مناطق ایران تولید محصولات زراعی و باغی تحت تاثیر یکی از تنشهای خشکی، شوری، سرما، گرما، باد، غرقاب آلاینده ها و یا ترکیبی از این تنش ها انجام می شود، و در بعضی از مناطق کشور شدت این تنش ها به بالاتر آستانه عملکرد اقتصادی و حتی تحمل گیاهان رسیده است به عنوان مثال میانگین کاهش عملکرد بر اثر شوری در مناطق شور ایران، به بیش از 50 درصد می رسد و هر ساله هزاران هکتار بر اثر شوری زیاد از چرخه تولید حذف می شود. از آنجا که اراضی مرغوب و آبهای با کیفیت بالا به طور کامل به زراعت محصولات متداول اختصاص یافته، گیاهان جدیدی با اقبال کشاورزان و سیاستگزاران مواجه خواهد شد که قادر به رشد و تولید عملکرد مطلوب در اراضی حاشیه ای و با استفاده از منابع آب غیر متعارف (شور) باشند.در بین منابع عمده مناطق بیابانی، آب شور و گیاهان شورزیست کمترین منابع استفاده شده است، در حالی که با توجه به دسترسی به آب شور و گیاهان شور زیست فراوان در مناطق ساحلی و نواحی مرکزی ایران مطالعات اخیرنشان داده اند که این آب ها را می توان برای تولید گیاهان شور زیست (هالوفیت) به کار برد. در ایران نواحی وسیعی وجود دارند که دارای اراضی بالقوه سودمند برای رشد هالوفیت ها جهت استفاده به عنوان علوفه دام هستند. حتی این امکان وجود دارد که هزاران هکتار از اراضی ساحلی با استفاده از آب دریا برای آبیاری گیاهان متحمل به شوری به عنوان اراضی جدید کشاورزی زیر کشت قرار گیرند. یکی از مهمترین منابع آب شور کشور آب دریای خزر است که شوری این آب حدود 60% ( 22 دسی سمینس بر متر) آب دریاهای آزاد می باشد که در صورت انتقال آن به کویر می توان برای پرورش بسیاری از گیاهان هالوفیت از آن استفاده نمود. ایران یکی از غنی ترین کشورهای دنیا در فلور گیاهی خود است، و تا کنون بیش از 6200 گونه گیاهی در فلور آن شناسایی شده است. از این تعداد 354 گونه آن را هالوفیت ها تشکیل داده و روز به روز نیز با تکمیل مطالعات تعداد آنها افزایش می یابد که دو خانواده اسفناجیان و گندمیان، بیشترین جایگاه را در تامین گیاهان هالوفیت دارند و می توان از آنها به عنوان نامزد های گیاهان جدید در کشاورزی شور زیست استفاده کرد. اکثر هالوفیت ها گیاهان وحشی بوده و اهلی کردن آنها در حد محصولی اقتصادی مستلزم طی مراحل طولانی است و شکست هر کدام از این مراحل گیاه مربوطه را از فهرست گیاهان مستعد حذف خواهد کرد. هر چند امروزه فناوریهای نوین در کوتاه نمودن زمان اهلی سازی یک گیاه کمک های شایانی نموده است ولی از طرف دیگر نیازهای ویژه ای را نیز بر گیاه مورد نظر برای اهلی سازی ( تناسب برای زراعت مکانیزه) تحمیل می نماید. مهمترین رهیافت های موفقیت در بهره برداری از منابع آب و خاک شور و منابع گیاهان شور زیست، تمرکز بر استفاده از فرصت های موجود و مقابله با چالشهای فرا روی تولید اقتصادی گیاهان جدید است. در کشور ما نور، آب شور ، اراضی کویری فراوان و نیروی انسانی مستعد به وفور وجود دارد و از طرفی کمبود شدید علوفه در مناطق کویری اثرات جبران ناپذیری بر محیط زیست و زندگی جوامع روستایی می گذارد این عوامل، استفاده از منابع اشاره شده فوق را در تولیدعلوفه دامی توجیه می نماید. البته برای زراعت این گیاهان تحقیقات گسترده در زمینه بازار های هدف، محدودیت های اقلیمی و آب و خاک، عملیات زراعی، مکانیزاسیون، کنترل آفات و امراض گیاه، برداشت و فراوری و انبارداری، ممانعت از گسترش بی رویه به عنوان علف هرز و بسیاری از پارامتر های ناگفته دیگر مورد نیاز است.

کلمات کلیدی