جریان آب سطحی در رودخانه‌های مناطق خشک در یک دوره زمانی کوتاهی اتفاق می‌افتد و به شدت متغیر است. وقتی یک سیلاب در رودخانه‌های این مناطق اتفاق می‌افتد، حجم آن در پایین دست به دلیل نفوذ آب در بستر، سواحل و دشتهای سیلابی کاهش می‌یابد. این تلفات نفوذ که تلفات انتقال نامیده می‌شوند، نه تنها باعث کاهش حجم سیلاب می‌شوند، بلکه باعث تنزل دبی اوج سیلاب نیز می‌گردند. چنین تلفاتی به عنوان یک منبع بزرگ تغذیه آب زیرزمینی و قنات‌ها در مناطق خشک نیز محسوب می‌شوند. در این پژوهش، روش روندیابی دینامیکی برای رودخانه‌های مناطق خشک توسعه داده شده است. بدین منظور روشهای مختلف برآورد دبی نشت از رودخانه‌ها مورد بررسی قرار گرفته و بعد معادلات حاکم بر حرکت موج سیلاب (معادلات سنت- ونان) با وارد کردن عبارت مربوط به تلفات انتقال اصلاح شده و با استفاده از نرم افزار Matlab یک برنامه کامپیوتری (مدل روندیابی دینامیکی) برای حل این معادلات نوشته ‌شده است. ارزیابی مدل روندیابی دینامیکی در شرایط میدانی با استفاده از هیدروگراف Lane و مشخصات رودخانه Hughes Wash دلالت بر تطابق نسبی نتایج مدل و مشاهدات میدانی دارد. به‌ منظور شناسایی رفتار جریان و پیش‌بینی تلفات انتقال، مدل برای بازه‌ای از رودخانه زشک در خراسان رضوی اجرا شده است. انجام تحلیل حساسیت برروی پارامترهای ورودی این مدل نشان می‌دهد که نتایج خروجی این مدل یعنی دبی اوج آبنمود خروجی، حجم سیلاب و حجم نشت حساسیت بیشتری نسبت به پارامترهای ورودی طول و هدایت هیدرولیکی بازه تحت مطالعه و دبی اوج آبنمود ورودی به بازه دارند.

کلمات کلیدی