سید اجل شمس الدین عمر بخاری، از بخارا برخاست؛ اما از آن جا که بخارا و به طور کلی منطقۀ ماوراءالنهر از روزگار فروپاشی سامانیان در دست سلسلۀ ترک نژاد قراخانیان قرار گرفت و این وضعیت کمابیش تا حملۀ مغول به ایران ادامه داشت، آگاهیهای کمی از آن دیار در منابع فارسی زبان باقی ماند. چنان که ایرانیان تنها از طریق نوشته های رشیدالدین فضل الله که تقریباً با سید اجل معاصر بود، با وی آشنا شدند و ظاهراً در ایران کسی چیزی بیش از آن دربارۀ این وزیر ایرانی تبار مغولان چین نمی دانست. به طور طبیعی، هرچه از روزگار زندگی سید اجل گذشت به علت استقلال ایران و جدایی ایلخانان ایران از خاقان مغولی چین و جغتاییان حاکم بر فرا رود این اطلاعات کمتر نیز شد. به طوری که وقتی یکی از نوادگان سید اجل در ایران قرن 10 ق/ 16م به ذکر نسب خود تا به سید اجل بخاری پرداخت، کمتر کسی متوجه شد که منظور از این نیای بزرگ کیست؛ یا اگر هم شد در منابع بعدی بازتابی نیافت. در روزگاران جدید و معاصر نیز به علت جدایی مطالعات ایران شناسی از از پژوهش های مربوط به چین و عدم آشنایی این دو ملت کهنسال از زبان یکدیگر، این فرصت به دست نیامد و ظاهراً کسی متوجه وجود نوادگانی از سید اجل در ایران نگردید. مقالۀ حاضر بر آن است تا به معرفی نوادگان وی در ایران بپردازد.

کلمات کلیدی