نگاهی تطبیقی به دلالت الفاظ درمنطق , اصول و بلاغت دکترعلی نوروزی عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی استاد یار گروه زبان و ادبیات عربی Sarem_noroozi@yahoo.com مبحث دلالت الفاظ ازمسایل مهم ودرازدامن درحوزه زبان شناسی است درهرزبانی مجموعه ای ازالفاظ دربرابرمجموعه ای ازمعانی قرارمیگیرندانتقال ازمجموعه اوّل به مجموعه دوم را دلالت گویند.سوال اصلی در چرایی و چگونگی این دلالت است نویسنده با بازخوانی میراث لغوی و بلاغی و علم اصول و آرای منطقیین به شرح وتحلیل نظرگاه های قدما که هریک به مقتضای علم وفن خویش دراین باره سخن گفته اند پرداخته است. چه؛دانشمندان علم اصول دربحث انواع ادلّه از کیفیت و منشا دلالت الفاظ و نقش آن دراستنباط حکم شرعی سخن گفته اند و اهل بلاغت درکتب خویش رابطه لفظ و معنی و همچنین استعمال حقیقی و مجازی الفاظ را مطمح نظر خویش قرار داده اند. ومنطقیّین در منطق کهن نیزبرای حصول اطمینان ازصحّت بکارگیری الفا ظ درمقدمات ونتایج و سیر استنتاج -هر چند بالعرض – از پرداختن به دلالت الفاظ مستغنی نبوده اند و تا حدودی فلاسفه درباب علم ووجودذهنی بدین مهم اشارات سودمندی دارند.که در حقیقت, نقطه تلاقی همه این دیدگاه ها مباحث معنا شناسی است .بدیهی است با این تجزیه و تحلیل- اگر بدرستی صورت پذیرد- ازطرفی تلاش و محصول فکری قدما در تعمیق این بحث روشن خواهد شد. و از طرفی دیگر در مقام مقایسه , تفاوت دیدگاه های ایشان با زبانشناسان جدید و احیانا برخی همسان اندیشی ها در بین آنان آفتابی می گردد. کلیدواژه : لفظ ، مفهوم ، مصداق ، دلالت ، وضع .

کلمات کلیدی