دوسوم سرزمین ایران در اقلیم خشک و نیمه خشک قرار دارد. بالا بودن میزان تبخیر نسبت به بارش، رشد تصاعدی جمعیت در سال های اخیر، توسعه صنایع، خشکسالی های مستمر وپی درپی، برداشت بیرویه آبهای زیر زمینی و افـت سطح آب، شـرایـط خاص و بـحرانی را در ایران بوجود آورده است. لذا مدیریت منـابع آب بویژه آب های زیر زمینی، در مناطق خشـک و نیـمه خـشک بخصـوص استان خراسـان رضوی از اهمـیت خاصی برخـوردارمی باشد. بدین منظور، جهت بررسی افت سطح آب های زیر زمینی، دشت کاشمر با مساحت 4438 کیلومتر مربع و آبخوانی به وسعت 1561 کیلومترمربع، به دلیل واقع شدن در منطقه خشک و بیابانی، برداشت بیرویه و وسعت زیاد انتخاب گردید. جهت انجام این تحقیق، آمار چاه های مشاهده ای دشت، در طی 2 دوره 10 ساله (76-1366 و 86-1377) مورد بررسی قرار گرفت. پس از جمع آوری و ورود داده ها به سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و با استفاده از نقشه های زمین شناسی، توپوگرافی وحدکوه - دشت، بر اساس روش درون یابی، نقشه های خطوط هم پتانسیل و پهنه بندی افت سطح آب زیر زمینی تهیه گردید. هیدرو گراف های تراز آب نیز در محیط نرم افزاری اکسل ترسیم شدند. نتایج حاصل از نقشه هم افت 10 سال اول (سال آبی 67-66 تا 77-76) نشاندهنده حداقل افت (6-) متر و حداکثر 26- متر در دشت می باشد. در 10 سال دوم (سال آبی 77-76 تا 86-85) نیزحداکثر افت (24-) مترمشهود است. بر اساس هیدورگراف های رسم شده در طی 20 سال آماری، بطور متوسط حدود 5/22 متر افت سطح آب زیرزمینی در دشت مشاهده می گردد. از عوامل مهم تاثیرگذار در افت آب آبخوان کاشمر می توان به بهره برداری بیش از حد از سفره های آب زیر زمینی، افزایش و تراکم جمعیت، خشکسالی های اخیر، مدیریت نامناسب منابع آبی اشاره نمود.

کلمات کلیدی