اطلاعات اندک موجود در مورد تنوع قارچ Ascochyta rabiei یکی از مهم‌ترین عوامل محدود کننده برنامه‌های اصلاحی برای مقاومت نسبت به بیماری برق‌زدگی نخود است. در این پژوهش تنوع ژنتیکی جمعیت این قارچ در ایران بررسی شده است. بدین منظور، 26 جدایه از 16 استان کشور انتخاب و تنوع ژنومی آنها با استفاده از روش RAPD ارزیابی شد. با به کارگیری 12 آغازگر تصادفی، الگوی باندی DNA جدایه‌ها تهیه شد، و بر این اساس تنوع ژنتیکی و فاصله ژنتیکی بین جدایه‌ها محاسبه و روابط خویشاوندی آنها با استفاده از تجزیه خوشه‌ای تعیین گردید. نتایج نشان داد که روش RAPD ابزاری قوی برای تجزیه ژنومی جمعیت A. rabiei است. در میان آغازگرهای به کار برده شده 10 آغازگر پلی‌مورفیسم نشان دادند. بر اساس داده‌های به دست آمده، شاخص تنوع ژنتیکی جدایه‌ها 98 درصد برآورد شد، که نشان دهنده تنوع ژنتیکی زیاد این بیمارگر در ایران است. فاصله ژنتیکی بین جفت جدایه‌ها از 16/0 تا 61/0 متغیر بود. بیشترین فاصله ژنتیکی بین جدایه‌های 20 و 22 (از استان‌های قزوین و گلستان)، و کمترین فاصله بین جدایه‌های 12 و 26 (از استان‌های مرکزی و مازندران) دیده شد. در سطح شباهت 90 درصد، کل جدایه‌ها در 22 گروه ژنوتیپی جداسازی و از حرف A تا V نام‌گذاری شدند، و نیز الگوی پراکنش آنها در ایران مشخص شد. Abstract I The poor information available on variation of Ascochyta blight fungus is the most important factor limiting chickpea breeding programs for resistance to blight disease.· In this study, efforts were made to detect genetic variation of the pathogen in Iran. The RAPD marker was employed to evaluate 26 isolates collected from 16 provinces. Twelve random primers were used to analyze genomic DNA of the isolates. Only ten primers showed polymorphism among isolates. Primer OPK-O I defined the highest number of polymorphism and primer OPK-09 confirllled relatively low degree of polymorphism. On the basis of this molecular marker, the estimated genetic diversity index was 98% and the pair-wise genetic distance of the isolates varied from 0.16 to 0.61. The least genetic distance belonged to isolates 20 and 22 from Qazvin and Golestan while the highest distance belonged to isolates 26 and 12 from Mazandaran and Markazi. The phylogenic tree was constructed by cluster analysis and all the isolates grouped to 22 genetic clusters at the 90% similarity level. The genetic groups were named from A to V and their distribution in Iran was deterlllined. The results revealed that genetic variation among Iranian population of the pathogen is very high, and further that RAPD is a vigorous tool for genomic analysis of Ascochyta rabiei.

کلمات کلیدی