استقرار سکونت‌گاه‌های انسانی از گذشته‌های دور، تابع دست‌رسی به دو عامل آب و زمین جهت بهره‌برداری بوده است. بنابراین در مناطق خشک و نیمه خشک و به ویژه کشور ایران شاهد شکل‌گیری سکونت‌گاه‌های انسانی بر اساس این دو عامل هستیم و حتی پاره‌ای از اندیش‌مندان از تمدّن‌های هیدرولیک در منطقه‌ی خاورمیانه یاد می‌کنند. امّا مالکیّت بر زمین از گذشته‌های دور، رابطه بین انسان و زمین را مشخّص می‌کند. این رابطه در درازمدّت بر روی توسعه و تحوّل روابط بین انسان‌ها و سایر عوامل تولید اثر می‌گذارد. سطح کلّ اراضی کشاورزی در منطقه‌ی مورد مطالعه حدود 2/53929 هکتار می‌باشد، که از این مقدار 6/22درصد در اختیار بزرگ مالکان، 5/72 درصد در اختیار خرده مالکان، 9/1 درصد اراضی موقوفه و 3 درصد اختصاص به تعاونی‌های مشاع دارد. بر اساس بررسی‌های میدانی و اطّلاعات موجود، بیش‌ترین پراکندگی قطعات زراعی در اراضی خرده مالکی و کمترین آن در اراضی بزرگ مالکی می‌باشد. بنابراین با توجه به سرانه‌ی اراضی هر بهره‌بردار در مالکیّت بزرگ مالکی (حدود 230 هکتار)، نوع تکنولوژی مورد استفاده، سطح سواد و نوآوری بالا، اقتصاد تجاری، برخورداری از سطح زندگی بالا حتّی در مقایسه با طبقات مرفّه شهری، برخورداری از امکان سرمایه‌گذاری در امور زیربنایی این نوع مالکیّت و این عدّه از مالکان از ضریب پایداری بیش‌تری برخوردارند. در نقطه‌ی مقابل مالکان خرده‌پا به دلیل عدم برخورداری از امکانات بالا، دارای اقتصادی ناپایدار تا نیمه پایدار هستند.

کلمات کلیدی